Zumuntar Kenan Complete Hausa Novel Pdf

Zumuntar Kenan Complete Hausa Novel Pdf

ZUMUNTAR KENAN 1
Da ka doso garin Giwa gidan za ka fara hanga daga gabas masu kudu na garin, tangamemen gida da aka yiwa jan rufi na zamani mai zagaye da girgijejen gate na bakin karfe da aka fi kira da Mahdi-ka-ture. Dauke yake da (estate) guda wanda ya hadiye gidaje na zamani (flat) guda goma sha biyar.
Idan ka daga kanka sama, rubutu ne da aka yi da ruwan gwal mai sheki an rubuta ABUBAKAR BAMALLI GIWA ESTATE. Gidaje ne reras (dispersed) masu sanyin gani a ido da fenti ruwan gwaiduwar kwai. Gida daya ne ya bambanta da wadannan gidaje guda goma sha hudu wato gida na farko.
Gida na farko ya fi duka gidajen girma, kuma shi kadai ne mai hawan bene. Mamallakiyar wannan babban gida tsohuwa ce ‘yar kimanin shekaru saba’in da biyar mai amsa sunan HAJIYA HADIZA GIWA, wadda ‘ya’ya da jikokinta ke kira da HAJJAH.
Za ka yi mamaki idan ka ji cewa, duk girman gidan nan ita kadai ta yi rayuwa a cikinsa a matsayin matar gida, haka duka ‘ya’yayen nan goma sha biyar ita ta haife abinta daya bayan daya, babu dan miji babu dan kishiya a ciki.
Wannan ya faru ne a cewar al’ummar garin Giwa a sabili da kaunar da marigayin mijinta Abubakar Bamalli Giwa ke mata, da kuma kyawawan halayenta da kyakkyawar mu’amala da kowa.
Don haka ne bayan rasuwar A.B Giwa ‘ya’yansa ba suyi maraici mai yawa ba. Hajja ta zamo bango abar jinginarsu, wannan kuma baya nufin cewa sakar musu take yi, a’a, akwai tarbiyyar sannan akwai (discipline) ga duk wani da ko jikan Hajjah.
Babu wanda za ta sakawa kara ya tsallake, babu wanda za ta cewa eh, ya ce mata a’ah. Babu wanda zai zartar da wani hukunci a kan gaban kansa ko iyalinsa ba tare da izininta ba.
Mace ce mai kyakkyawan tunani tare da kaifin basira, ta yadda duk wani motsi da ‘ya’yanta ko jikokinta suka yi ta san me suke nufi. Mutum ce kaifi daya ba ta zance ta canza.
Haka duk kaunar da take gwadawa ‘yan jikokinta ba za ta taba yarda karami ya kawowa babba raini ba. Jikokinta suna kaunarta sosai fiye da iyayen da suka haife su. Yawanci da daya da daya suka zame kayansu suka dawo nan (Babban gida kamar yadda suke cewa) wurin Hajja. Don a cewarsu, sun fi jin dadi gidan Hajja, abinci kala-kala kala-kala sai wanda suka zaba, tana kuma basu labaran hikaya da tatsuniyoyi na dabarun zaman duniya, tana rungume su komai girmansu ta rarrashe su ta ji abin da ya dame su idan iyayensu sun bata musu rai. Amma hakan ba ya nufin idan ka yi laifi ta sanya Baban Giwa ya hukunta ka, don dai ita dai ba ta iya dukan jikokinta in ba da mahuci ko rankwashi ba.
Haka nan bayan ran A.B Hajiya Hadiza ta tsaya tsayin daka wajen tarbiyyar zuriyarsa, tare da kiyaye auratayya tsakanin jininshi. Har yau, har gobe Haj. Hadiza na bisa kudurin mijinta A.B Giwa na gama auratayya tsakanin jininshi, suna so ko basa so, in yaso daga baya su suke sanin yadda suke yi su shirya su so juna a bisa dole har su zo suna gode mata.
Hakan ne ya haifar da yaduwa da fadada hadi da watsuwar zuri’ar A.B Giwa cikin garin Giwa da wajenta, inda kuma duk suka shiga dole a gane su, saboda kamanninsu da tsagin Mallancinsu dake gefe da gefen fuskar kowannensu, wanda wanzamin gidansu ke yiwa kowane yaro da kowacce yarinya ranar radin sunansa. Duk da cewa sun kebe kansu cikin Estate dinsu, sana’ar neman abinci ko aikin gwamnati na fiddasu cikin garin Kaduna ko Zaria
A cikin gidan A.B Giwa, bayan jikokinta akwai dangin mijinta mai rasuwa, ‘ya’yan ‘yan’uwanta Kaltume da Kubra, dukkansu zawara ne. Kuma da yake sun manyanta sai suka zamo masu jibantar ayyukan gyaran gidan da harkar dahuwar abinci, duk da akwai wadatar masu aiki a gidan.
Bangaren ‘ya’ya maza (Boys quaters) shi Hajja ta ware daga farkon gidan wadanda ga gidajen iyayensu amma sun gudo sun tare mata har girmansu. Sauran jikokinta ‘yammata da suka tasa duk ta aurar dasu a nan cikin Giwa ko Zaria da jininsu, mafi yawa na cikin Zaria, ‘ya’yan Hajja goma sha hudu ne, maza goma mata hudu.
Abubakar Bamalli Giwa hamshakin mai arziki ne na da can-can shekaru aru-aru da suka wuce. Asalinshi Bamalle ne na garin Giwa, iyaye da kakanni, sana’arshi noma ne na kayan abinci (crops production) su masara, gero, achcha, dawa, alkama, shinkafa, dankali, doya da kayan miya, su yake nomawa duk shekara a loda a Daf-Daf zuwa kasuwannin garuruwa masu bukata.
Ya mallaki tafka-tafkan gonaki sama da goma a cikin garin Giwa, wadanda shima gadarsu ya yi. Gidajen haya bila adadin a cikin Giwa da Kaduna, har ma da Zaria.
A duk shekara ya kan nome amfanin gona mai yawan gaske, a nan ake loda su a buhunhuna zuwa kasuwannin garuruwa daban-daban.
Zai yi tsayi in fayyace ko in lissafo sunayen zuri’ar Abubakar Giwa daya bayan daya, amma babban su shine Alh. Mukhtar Abubakar Bamalli wanda ke jagorantar reshen BAMALLI FOOD CROPS AND CASH CROPS PRODUCTION na Kaduna, wato wakilin kasuwancin kayan gonarsu na reshen jihar Kaduna baki daya, don haka zaman shi da iyalinshi ya fi yawa cikin kaduna, duk da gidansa na nan cikin A.B Bamalli Estate, in sun zo sallah ko biki budewa kawai suke yi su share su shiga.
Sai Ahmadu A.B Proffesor ne a jami’ar Ahmadu Bello a tsangayar harkokin noma da kiwo, gidansa na nan cikin jerin gidajen malamai na A.B.U Zaria, kamar Baban Kaduna (Alh. Mukhtar) shima gidansa ne na biyu a A.B Bamalli Estate. Yadda Alh. Mukhtar ke zuwa da iyalinshi suyi kwanaki ko sha’ani, haka yake zuwa da nashi.
Alh. Na’ibi Abubakar Bamalli ke bi mashi, gidanshi na nan cikin Estate shi ke kula da gonakinsu. Sai Ibrahim A.B, mai kula da gidajen hayarsu na cikin Kaduna. Barau A.B shine ke kula da Distribution (rarraba) amfanin gonakinsu zuwa garuruwa, shima cikin Estate yake shi da iyalinsa. Sani A.B, Sadi A.B da Salisu A.B, kowanne da bangaren da yake jagoranta cikin hanyar neman abincinsu.
Sai Aunty Hauwa wadda ke auren dan aminin marigayi A.B wai shi Alh. Sabi’u Kwangila da ‘ya’yanta biyar, suna nan cikin Kaduna a unguwar Malali. Yaya Ladidi ke bi mata, ita kuma Zaria take aure unguwar Tudun Wada. Sai Yaya Hafsatu dake aure nan cikin Giwa. Aunty Rabi (autar Hajjah) ita ce kadai mai karancin shekaru a cikinsu. ‘Yar kimanin shekaru ashirin da bakwai, shekarar baya ne aka yi auren ta da Yaya Muftahu dan kanin A.B wanda aiki ya hulla shi Kano, yana aiki da gidan wayar Zain.
Kwari irin na Hajiya Hadiza wannan ba zai rasa nasaba da jin dadin da take samu wurin ‘ya’yanta ba, domin a kulli yaumin kamar ana kara mata kwari da kuruciya ne, ba za ka yarda da tarin shekarun da take dasu ba a fuska da yanayin jiki. Ita kanta ba dukiya kadan ta mallaka wurin marigayin mijinta ba, iyayenta da kakanninta ‘yan asalin Zaria ne tushen unguwar Tukur-Tukur.
Marigayin mijinta Alh. A.B Giwa shine dan garin Giwa ba ita ba, ita aure ya kawo ta. Haka bayan ranshi ba ta tsallake ta bar wannan muhallin da suke ciki ba ita da ‘ya’yanta. Tana kokarin hada kansu ba tare da sun yiwa mahaifinsu nisa ba, don kara killace zumuncin su. Basu aure mace ko namiji sai cikin zuri’ar su (jinin su).
Wannan ne ya sanya suke kama da juna, inda duk ka gansu in ka san daya daga cikinsu za ka gane su. Farare tas-tas masu dogon hanci da yalwar idanu da garin jiki (girma da tsayi). Da an gansu an san su, in ba ta tsagin ba ta kamannin, in ba ta kamannin ba ta jin kai da yanga, daga matansu har mazansu.
Mutane da yawa kan ce zuri’ar A.B sun fiya girman kai da dagawa, amma a zahiri nutsuwa ce kawai da Allah ya haliccesu da ita da tsabar sanin ciwon kansu, domin dukkaninsu ilimi na Muhammadiyya da na zamani ya wadaci kwanyar su. Har kullum arzikin A.B karuwa yake, domin basa wasa da hakkin Allah cikin dukiyoyinsu (Zakkah).
Har zuwa inda yau ke motsi tun bayan ran marigayi A.B, ba a ko taba kwatanta auren bare cikin zuriyar sa ba, don a ganinsu auren bare zai bata musu family, zai jawo rarrabuwar kamanni, ya rarraba musu kan ‘ya’ya, kuma ya haifar da sauyin kamanni cikinsu.
Hajjah duk da kasancewar mace ce mai fada a yawancin lokuta, amma fa in ka iyawa halinta ka fahimci likes and dislikes dinta, to ta fi ruwan sha saukin sha. To haka gaba daya ‘ya’yanta suke lallaba ta, suke faranta mata, ba ta da ciwuwwukan da tsofaffi ke fama da shi ko daya irin su sukari, ciwon kafa, hawan jini ko rikicewar girma. Musamman babban danta Alh. Mukhtar ya fi kowa iya zama da ita da tattalinta da yi mata biyayya a bisa dukkan umarninta.
A cikin Estate din akwai babban masallacin da suke haduwa suyi dukkan salloli biyar a kan lokaci, bangaren maza daban, an sanya labule tsakaninsa da bangaren mata. Yaransu da manyansu da wuya ka ga suna sallah a cikin gida in ba da wata babbar lalura ba.
An hore su da sallah da kula da lokacin yin ta. Da zarar Baba Barau (Limamin A.B Mosque) ya yi kiran sallah kowa zai aje abin da yake yi ya je ya daura alwala ya tafi masallaci ya bi jam’i, maza da mata, yara da manya, ‘yammata da samari.
A gefen masallacin karamin clinic dinsu ne (dakin shan magani ne wanda suke biyan likita guda duk wata da Nurse suke kula da lafiyarsu da ta yaransu akai-akai). Haka main market Giwa bangaren kayan abinci duka rabi shagunan Bamalli ne, suna hada-hadar tafiyar da harkokin kasuwancinsu rai kwance, hankali kwance.
Dukkan mazan fannin aikin noma suke karanta (Agricultural Engineering ko Agriculture Science) a jami’ar Ahmadu Bello. Matan ne kowacce da bangaren da ta karanta, Aunty Hawwa ta karanci Quantity Surveying ne, Ladidi Education, malamar makaranta ce. Yaya Hafsatu Home Economician ce, Aunty Rabi kuma aikin jarida ta karanta. Da yake Musbahu mijinta a Kano yake aiki ya samar mata aiki a Kano da gidan rediyon Freedom, ko haihuwar fari ba ta yi ba.
Allah ya albarkaci wannan family da nutsuwa da biyayya ga mahaifiyar su Hajjah, babu mai zartar da hukunci a gidansa ko a kan iyalinsa face da sanin ta, da amincewarta. Haka igiyoyin auren da take kukkullawa a tsakaninsu basa ganin bekenta, domin duk wanda ya bi ko ba da son ransa ba, daga baya sai ya ga amfaninsa. Don haka duk cikin samarin da ‘yammatan da suka tasa babu mai tunanin yin budurwa ko nuna ga wanda yake so, sai wanda Hajjah ta ga ya yi mata dai-dai ta hada su.
A halin yanzu dai yara uku ne mata a gabanta da basu haura shekaru bakwai zuwa takwas ba, duka jikoki ne, Ummi, Zanirah da Fa’iza. Samarin maza ‘yan sakandire da na jami’a sune Allah ya yi yawa dasu a gidan. Duk sun baro gidajen iyayensu sun tare a baskwata din Hajjah.
Ba ta nuna damuwa sam, kamar yadda ba ta takura da zaman su, ita dadi ma take ji duk inda ta juya ta gansu, tana bari-bari ko suna hirarsu ta jika da kaka cike da kauna da fahimtar juna.
Dadi take ji ta ga jikokin nan nata sun zagayeta, wannan ya tsokani wannan, wancan ya tsokani wancan, ta yi ta shari’a, ta yi ta bari-bari ko ta kai musu duka da mafici.
Sai dai Hajjah ta raini jikokinta da kyakkyawar tarbiyya ta yadda babu yadda za ayi ka ga karami ya kawowa babba raini, ko ka ga da wuya macen da ta tasa ta zauna kusa da mazan ko kokaye-kokaye, haka nan duk motsin da dayansu zai yi, to a kan idonta ne.
Yanzu kam hankalinta duka yana kan ‘yan matasan jikokin nan nata mata guda uku da suka saura a gabanta ta dage wurin tarbiyyar damu. Wato ni, Ummi (Khadija) da Zanirah.
FA’IZ, Da ne ga babban dan Hajja Alh. Mukhtar, kuma rayuwarshi ta dawo gidan Hajja ne tun daga shekarun yaye ba kamar mu ba. Kaunar Hajjah da Fa’iz daban ce da duk sauran jikokinta, saboda shi kadai ne me sunan marigayi A.B wato (Abubakar), kuma a cewar ta kullum Yaya Fa’iz shine photocopy na A.B Giwa, daga kamanni har halayya.
Fa’iz ya shiga ran Hajja fiye da duk ‘ya’ya da jikokinta. A cewar Hajjah, Fa’iz yaro ne mai shiga rai, kuma mai nuna mata kulawa fiye da kowa a zuri’ar. Komi Fa’iz ya samu na Hajjah ne, baya kyashin kadar da komai nasa wajen faranta mata, musamman kasancewarta ma’abociyar cin farin goro da mu’amala da man zaitun, habbatus-sauda da turaren miski a jiki da tufafinta.
Tun yana karami ya san yadda yake samar dasu gare ta baya bari ta neme su bayan sun kare sai dai wani ya tadda wani, daga Abubakar-Fa’iz da take kira (Hafizi), kasancewar shi mahaddacin Alkur’ani a shekaru na goma sha biyar. Zai kuma iya karya harshe ya karanta shi tiryan-tiryan da dukkan kira’ar Hafizan da muke dasu a Saudiyyah, irin su Abdur-Rahaman Sudaith, Jabir da Abdur-Rahaman Bn Marwan Al-Juhainy da Khusairi.
Fa’iz ne kadai ya yi karatun sakandire a birnin Madinah Al-Munawwarah, daga aljihun Gwamnati. Yana da shekara goma ya yi musabakar izfi talatin daga jihar Kaduna ya samu sponsorship zuwa wata sakandire a Madinah.
Ya dawo gida yana da shekaru goma sha bakwai, ya kuma zabi gidan Hajjah a matsayin gidan zamansa maimakon gidan mahaifinsa Alh. Mukhtar a cikin Kaduna. Daki guda Hajjah ta ware ma mijinta Fa’iz a Boys Quaters da duk abin da zai bukata, sannan in ta ji shi shiru kullum kafarta na hanyar dakinsa don ganin “ko lafiya Hafizi baka shigo ba?”
Sai ya ce, “Akwai abin da nake yi ne Hajja, zan shigo anjima kadan”. Haka suke a kullum.
Zanirah kanwa ce ga Fa’iz, wato ita ma diyar Baba Mukhtari ce, zamanta gidan Hajjah ya samo asali ne tun wata tafiya da mahaifiyarta Mama ta yi aikin Hajji tana shekara hudu ta kawowa Hajja ita. Bayan dawowar Mama kiri-kiri Zanirah ta ki gidansu. Ita da Jabi Road sai hutu, shi din ma ba kowanne ba, sai wanda ta ga dama.
Babban Yayansu shine Bashir wanda ke karatu a matakin farko na jami’ar Ahmadu Bello, sai Fa’iz wanda a bana ne ya kammala sakandire, Abdulhakim ke bin Fa’iz, sannan Shu’aib, Yahaya, sai Zanirah da autansu Abbas da muke kira (Junior).
Khadija (Ummi) ita kadai ta fara cin sunan Hajja a cikin mu. Diya ce ga Aunty Hauwa dake Kaduna. Ummi tun tana shekara biyar Aunty Hauwa ke kawo ta hutu wajen Hajja su hadu ita da Zanirah suyi ta wasa, zuwan ta ya zama akai-akai duk hutun makarantar boko. Da dai Ummie ta gane irin dabdalar da yara sa’o’inta ke yi a gidan Hajja sai ta yiwa uwarta tawaye ta shiga ihu da tirjiya duk lokacin da aka zo tafiya da ita gidansu.
In kuma aka takura mata tafiyar, to a ranar duk gidansu ba mai barci da shesshekar kakanta har da shidewa. Dole iyayenta suka hakura da kulafucinta suka bar ma Hajja.
Ni FA’IZAH AHMAD ABUBAKAR GIWA, ina daya daga cikin jikokin A.B Family, kamar yadda na fada a baya, mahaifina shine da na biyu a ‘ya’yan Hajjah wato Professor Ahmadu Bamalli na jami’ar Ahmadu Bello. Auren zumuncin Bamalli shi ke tsakaninshi da Mamana Maimunatu da muke kira Momin ABU, shi kuma Baban ABU. Nice ta fari, sai Abdallah, Walida ke bin Abdallah. Yayin da Kausar ta kasance autarmu.
Momi ma’aikaciyar jinya ce ita a asibitin koyarwa na Zaria (ABUTH). Tsananin rashin kulawarta gareni wai don nice diyar fari, kunya da kawaici mai sawa a hantari yaro ya sanya Babanmu ya dauke ni daga gabanta tun ina shekaru biyar ya bai ma Hajjah.
Nima dama na fi son gidan Hajja, ko don su Zanirah. Sai muka dunkule mu ukun nan muka bude rayuwar da ta caza kwakwalen iyayenmu a gaba da kakarmu Hajjah. Ta yadda babu ranar Allah da za ta fito ta fadi bamu bar abin fadi ba, domin dukkaninmun nan kowacce da halinta, muka kuma hadu da maganinmu Ya Fa’iz ta yadda babu ranar Allah da ba zamu barta ba tare da Hajjah ta yi shari’a ko rabon fada a cikin ta ba.
Ba zan manta ba, a ranar da zan koma Giwa ban iya na yi barci ba saboda doki da murna, da asubar fari kuwa na shiga bubbugawa Babanmu kofa ya fito mu tafi Giwa kafin su Zanirah su tafi makaranta.
Don haushi Momi fitowa ta yi ta mammake ni ta kuma ce ba za a tafin ba sai sha biyun rana. Haka na wuni ina duba agogo ina zumburar baki, domin dai har sai da Baban ABU ya shiga cikin makaranta ya fito sannan muka taho Giwa (makyankyasarmu).
Muna zuwa kuwa na gayawa Hajja abin da Momi ta yi min, ta ce (ya yin da ta rungume ni) “Ki barta daga yau ganinki ma sai ta cike form, tunda ba ta sonki ni ina sonki. Da kafarta za ta zo neman ki, ki zuba ido”. Ni kam na san abin da ba zai taba yiwuwa bane Momin ABU ta wanko kafa ta zo Giwa domin ni, sai in tata ce ta kawo ta.
Na ce, “Hajja ina su Zanirah ne? Tunda na zo ban ji duriyarsu ba”. Ta ce, “Suna Islamiyya yanzu za ki gansu, kema in Allah ya kaimu gobe Babanku na Giwa (Baba Barau) zai amso miki form daga boko har Islamiyyar ku dinga tafiyar ku tare”. Na shiga tsalle ina murna.
Daga nan na shiga kitchen din Hajja na soma bude kuloli da kwanuka ina tsame namomin dake kan abincin ina cinyewa, Hajjah na falo ba ta sani ba. Ni Allah ya halicce ni da shegen son nama kamar mage, Momin ABU kan ce kamar mayya. Don haka ko da nake Zaria Hajja kan sa ayi mani dambun nama mai yawa ta aike mani cikin samira duk sadda Babanmu ya zo gaishe ta.
Dai-dai sanda na bude wani madaidaicin (food flask) ruwan kasa Hajja ta shigo. Na kai hannu zan dauke cinyar kazar dake kai Hajjah ta rike hannuna tana murmushi, ta ce, “A’a, an cinye na kowa to ban da na Hafizina, haba Fa’iza? Don ya ga naman nan tun kafin a dafa shi ba zai zama haramiyarsa ba, dole ne ya ci cinyar kazar nan”.
Na dube ta rike da murfin flask a hannu daya, daya rike da cinyar kaza cikin mamaki na ce, “Hajja waye kuma Hafizi da ya fi kowa da za a sawa kowa abinci a kwanon samira shi a zuba mishi food flask?”
Hajja ta ce, “Fa’izu mana, dole ne a girmama Hafizin Qur’ani. Balle Fa’iz da duk ya fiku sona, ku baku yi min sai dai in muku, Fa’iz fa? Naman nan ko idan kika sake kika ci in dai Fa’iz ne sai kin amayo shi”.
Na soma yagar cinya ina ci abuna, na ce, “Hajjah ai dama ke kike daure masa yake cin zalin mutane, don bakya ganin laifinsa, kina fifita shi a kan kowa”.
Hajja ta ce, “Ba na gani din, na fifita din”.
Na cinye nama na bi lafiyar gado, ba jimawa barci ya kwashe ni, Hajja ta shiga harkokinta.
Hayaniyar su Ummi da Zanirah ce ta tada ni…. “Ehu! Fa’iza? Don Allah Hajja da gaske? Da gaske kike Hajjah ta dawo nan da zama?”
Ban ji amsar da Hajja ta basu ba, Zanirah ta fyallo a guje ta daka min duka a baya, na tashi wurgigi a firgice, sai kuma muka dafe juna muna kyalkyatar dariya.
Bayan sallar isha kowacce ta bude kwanonta za ta ci abinci, Ummi ta ce, “Shegiya Fa’izah dama tunda na ga kwanukan nan lami na san kin zo garin”.
Zanirah ta ce, “To meye don ta ci namanmu bayan kin samu ma ta zo? Da kafin ta zo ba cewa kike dama Fa’iza ta zo hutun nan muje muyi shi gidan Baban Kaduna ba? Wai inda ita tafiyar tafi daxi? Amma yanzu daga zuwan ta kin fara yi mata korafin cin nama?”
Ummi ta harare ta, ta ce, “Ka ji ta kamar gaske sai wani kakkare ta kike, dama ban san halin bane, gobe ne zuwa jibi za a fara rabon dambe tsakaninku”.
Dai-dai lokacin Fa’iz ya shigo yana sanye da ruwan madarar jallabiya da carbi a hannunsa, farin yaro tas kamar haifaffen Da’ifah, matashi mai garin jiki irin na zuri’ar A.B Giwa. Hancin nan mikakke har baka, kanshi akwai tarin suma. Gefe da gefen fuskarshi tsagin mallancinshi ya fito radau, dogo mai tsayi da kafadu tun a wancan kananan shekarun.
Da gani daga masallaci yake rike da tasbaha a hannunshi na dama. Shigowar shi ta katse Ummi da Zanira daga musun su, ya wuce ko kallon mu bai yi ba kai tsaye zuwa kitchen ya dauki filas dinshi ya fita.
[6/3, 4:12 pm] Takori: Jim kadan sai ga shi ya dawo a fusace, ya dangwara min ma’adanar abincin a cinya yana zazzare fararen idanusan wadanda tun a wancan lokacin suke da wata irin baiwa ta kwantaccen ruwa kamar hawayen da bai kai ga zubowa ba a cikinsu, da babbar murya ya ce, “Ke kwalamammiya amayo naman da kika ci ko billahillazee in yi kuli-kulin kubra dake yanzu a gidan nan, in lallasa ki dukan da uwarki ba ta taba yi miki ba”.
Na ma rasa me zan ce don mamaki da takaicin ambaton uwata da ya yi, haka Ummi da Zanira sunyi wuri-wuri. Ya ci gaba da magana cikin bala’i.
“Kazamar banza mai kashi a wando, wa ya ce ki sa min kazamin hannunki cikin abincina? Tunda ma kika saka wannan kazamin hannun naki wanda ya saba yin dama-dama da kashi cikin fo ba zan ci abincin ba….”
Ya daga kwanon shinkafa da taliya da miya ya zazzage min a tsakar kaina, ya ja dogon tsaki ya wuce yana cewa, “Dama dai kwalamammiyar nan ba ta zo gidan nan bane za a tadda kwayar nama cikin abinci. Ni kam shekarar bakin ciki ta zo min in dai da wannan mai kashi a wandon zan zauna cikin gidan nan. Mtsw!”
Ya yi ficewarsa yana ci gaba da bambamin fada da muryarshi mai karyayyen harshen larabawan Hijaz, Hausar shi ba ta fiye fita sosai ba.
Na fashe da kuka nan take, don ni babu abin da na tsana a rayuwata irin a ce min mai kashin wando (da gaske mai kashin wandon ce a baya, har na kai shekara biyar ban san idan na ji poo-poo in dauko fo in hau ba, sai dai in saki abuna a wando. Hajja da Momi sunyi fadan har sun gaji, kuma a wancan lokacin babu pampers sai napkin, haka su Inna Kubra dake gidan za suyi ta aikin kashi da yi min wanka a famfon wajen wanke-wanke).
Tun a wancan lokacin ne bama ga maciji da Fa’iz, kasancewarshi mai masifaffiyar tsaftar gaske da kyankyami. Ya dauki tsana da hantarar duniya ya dora a kaina, duk inda ya ganni sai tsawa da raraka yana toshe hanci. Ban samu sa’ida a zaman gidan Hajja ba sai da Fa’iz ya wuce babbar sakandire a Saudiyaya.
Su kam su Zanira dariya ce ta kama su suna makewa bayan wucewar Fa’iz, don sun san halina in ina cikin fushi kayi min dariya a kanka zan huce.
Da na kai karar abin da Fa’iz ya yi min wurin Hajja a uwar dakinta tana lazimi cewa ta yi Allah ya kara, ai na gaya miki amma da yake kunnen kashi ne dake sai da kika ci. In gaya miki wannan dabi’ar banza ce, ki daina ta. Kada ki kuma cin rabon wani bayan rabonki haramun ne. Ni bai burgeni ba ma da bai shake ki kin amayo shi ba.
Washegari Baban Giwa ya amso min transfer daga makarantarmu (ABU Staff School Primary School) zuwa ta su Ummi wato GIWA SOUTH PRIMARY SCHOOL. A rana ta farko da na fara zuwa Giwa South Primary na dawo da damuwa mai yawa, basu yin Arabiyya ko kadan, babu Arabic a darassanmu sabanin Staff School da muke zuwa ni da Abdallah a Zaria.
Shigowarmu gida ke da wuya na watsar da littafan a falon Hajja na zauna shirim ina ta zumbura baki. Hajja dake rike da littafin Bulugul-Maram da Medicated glass a idanunta tana karantawa ta dago ta dube ni ta ce, “Lafiya?”
Na yi tsaki na ce, “Bari ke dai Hajja….” Kafin in karasa sai ga Yaya Aliyu, Yaya Bashir da Yaya Fa’iz sun yaye labulen falon sun shigo, kowannensu dauke da sallama a bakinsa. Sun sha anko na farar shaddah (Hilton) sai salki take.
Hajjah ce ta amsa musu, kana ta ce, “Har an daura auren?”
Suka zazzauna cikin duma-duman kujerun falon, Basheer ya ce, “Eh, alhamdulillah an daura Hajja. Sadaki naira dubu dari Baban ABU ya biyawa Usman (Dan Baba Barau da ‘yar Baba Ibrahim Maryam aka daurawa aure). Sai fatan Allah ya basu zuri’a dayyaba da zaman lafiya da yalwar arziki mai albarka”. Duka suka ce, “Ameen”.
Yaya Aliyu da yake duk mun fi shiri da shi ya dube ni a nutse ya ce, “Hajja lafiya Fa’iza ke fushi?”
Hajja ta ce, “Gaka gata nan tambaye ta mana, nima haka ta shigo min”.
Ya dawo da idonshi kaina alamar sauraro ya ce, “Wa ya tabo min Fa’iza ta?”
Na tura baki sosai na ce, “Bayan makarantar su Ummi ba a yin Larabci sai Turanci”.
Duka suka sa min dariya ban da Fa’iz da ya ce, “Ji ta don Allah baka kirin da ita, duk gidan nan ita ce mummuna, ko meye gamin ta da Larabawa oho?”
Bashir dariya yake shi da su Ummi, Yaya Aliyu ya ce, “Rabu dasu Fa’iza, ai black is beauty. Na rantse dukkan su babu wanda zai samu mata mai kyan ki. Na yi alkawarin canza muku Islamiyya wadda ake koyar da Larabci sosai kin ji Fa’iza na?”
Kuka nasa sosai, ba abin da Fa’iz ya fadi bane ya sani kuka, a’a, na tsani ayi min gwasale cikin mutane. Shi kuma Ya Fa’iz na lura baya shakkar a gaban kowa ya ci mutuncina.
Halinshi sam ba irin na Yayan shi Bashir da Yaya Aliyu Haydar bane, in ya raina ka kawai ya raina ka, in ya tsane ka sai ka gwammace ko hanya ba ta gama ku ba balle jini.
Zama na a gidan Hajjah tare da Fa’iz daga farkon sa har zuwa inda yau ke motsi ba mai dadi bane, kai ka ce babu digon jinin juna a jikinmu.
Fa’iz ya tsaneni on the ground of kazanta, ni kuma na tsane shi on the ground of mugunta. Shi Yaya ne ba mai dadi ba ga kannensa, akasin Yaya Aliyu mai son mu, mai janmu a jikinsa da nuna mana kauna ta ‘yan’uwantaka.
A sannu nake fahimtar kazantar da Fa’iz yake yawan ambatawa a gareni da na soma tasawa. Na farko ban damu da sanya wankakkiyar suttura ba balle gogaggiya, ban san wani abu wai shi kintsi ko gyaran jiki ba. Uwata ba ta ja ni a jiki ta koya min wadannan abubuwan ba, ban san in gari ya waye in tatsa maclean jikin burushi in goge baki ba, sai dai in afa ruwan shayi da burodina in ci.
Ga Hajja tsohuwa ce ba ta mai da hankali kan irin wadannan abubuwan ba, wanka su Ummi kullum sai sun yi amma ni sai in kwana hudu fatar jikina ba ta ga ruwa ba. Balle sabulu da soso, gani kuma daman bani da hasken fata irin na Bamalli, kalar jikina irin na mahaifiyata ne.
Idan na cire kaya ban san wanne ne mai datti ba wanne ne mai tsabta ba, haka zan hada duka in danna su a wardrove dina babu ninki balle kintsi sabanin Zanirah da Ummi su da suke ma goyon Kaka.
Dalili kenan da in Fa’iz na wujijjigani da wulakanci da kaskanci bani da bakin kare kaina sai dai in yi ta kuka da tunanin na yi gudun gara na tadda zago, ko in komawa zagon ne (Momin ABU), amma in na daga ido na dubi Ummi da Zanirah na tuna irin kewarsu da zan yi idan na bar Giwa, sai in manta da al’amarin Fa’iz in shigar harkokina, in kuma yi kokarin kaucewa duk wata hanya da za ta sada ni da shi a gidan don in zauna lafiya.
Lokacin da muka gama makarantar firamare muna da shekaru goma sha biyu, muka samu gurbi a FGGC Gusau aji daya. Da yammacin ranar Yaya Aliyu ya shigo falon Hajja muna kallon shirin Risalah (The message) daga tauraron dan Adam ba tare da mun juyo ba duka suka amsa sallamar shi amma ban da ni, domin a lokacin ina gefen Ummi ina kuka sosai ni ba zan je makarantar kwana ba, Hajja da su Zanirah sun yi rarrashin duniya na ki yin shiru.
Hajja ta ce da Yaya Aliyu a sanda ya zauna, “Yanzu nake cewa Ummi ta kira ka ku je kanti su hado duk abin da za su bukata nima nan na yi musu duk nawa tana din na su yaji da soyayyar miya, dambun nama na Fa’iza da su garin rogo ko za su bukace shi, to mutuniyar taka gata nan ta ja ta kafe ba ta zuwa makarantar kwana, ba ta kuma fada ba sai yanzu da aka gama musu komai gobe tafiya”.
Yaya Aliyu ya matso gefena ya zauna a hankali yana dubana ina ta share hawaye da majina da habar zanina, jikina na tashin tsamin tashen balaga da rashin wanka.
Ya ce, “Princess Fa’iza Bamalli, gaya mani matsalarki ta kin son makarantar kwana a yau, bayan a da baki ce hakan ba….”
Cikin kuka na ce, “Yaya Aliyu Ummi ta ce ana saka yara yin kitso duk sati, yanke farce duk sati, wanka kullum, kuma dole kullum sai ka yi brush safe da dare, ni gaskiya za a takura min, wallahi ba zan iya ba…..”
Su Ummi suka bushe da dariya har shi Yaya Aliyun. Daga bayanmu muka ji an saki wani dogon tsaki, dukkanmu muka juya, Yaya Fa’iz ne.
A hasale ya ce, “Yaya Aliyu don girman Allah ka fita hanyar yarinyar nan mahaukaciya ce. Raina yana matukar baci idan na ga kana shiga sha’aninta. Ni wallahi ba don kamanninta da Baban ABU ba sai in ce canza ma uwarta ita aka yi a asibiti can inda take aiki suka hada baki aka bamu”.
Fuskar Yaya Aliyu ta rine da bacin rai, ya dubi Fa’iz a hankali amma ya kasa cewa komai. Hajja ce ta ce, “Hafizi! Wacce irin magana ce wannan? Kada in kara jin makamanciyarta”.
Ya sadda kai ya ce, “Allah ya huci zuciyarku Hajja, amma yarinyar nan na bukatar makarantar kwanan da ba ta so, don kwata-kwata ba ta san ciwon kanta ba, uwarta ta jawo mana baragurbi cikin zuri’a. Kaico! Auren bare bai yi ba wallahi…..” Ya juya ya yi ficewar sa.
A fusace Yaya Aliyu ya mara masa baya, ya suka karke ya suka kare oho! Ya dawo fuskarshi babu annuri, ya ce (ba tare da ya dubi kowaccen mu ba) “Ku tashi maza mu tafi sayayyar”.
Yanayin yadda na bude motar cikin matsanancin fushi ya sanya Yaya Aliyu juyowa sannu a hankali ya dube ni na ‘yan dakikai, sannan ya sanya ma motar giya muka harba kan titi.
Babban Super Market din wanda ke kan hanyar fita garin Giwa kusan duk garin babu kantin da ya yi girma da habakar ta. Babu abin da babu na bukatun yau da kullum. A nan Ali ya yi parkin duk suka fita, ban ko yi motsin dake nuna inada niyyar fitan ba, zuciyata da tunanina duk da karancin shekaruna sun sanya min ayar tambaya a yau a kan Yaya Fa’iz da kiyayyar da yake yi mun da kuma dangantakar kiyayyar da raini ga mahaifiyata wadda baya jin kunya ko haufin jan sunanta a gaban kowa ya aibata ko ya zage ta.
Mintuna biyu Yaya Ali ya yi yana nazarina kamin ya rankwafo tagar da nake a tausashe ya ce, “Fa’izah ba a fitowa?”
Sai na ji ya yi min wani kwarjini mai yawa yadda ya yi maganar. A hankali na bude murfin motar na fito. Ya yi dariya ya ce, “Yau dai da alama mulki kike ji Fa’iza, ko duk fushin Fa’iz ne har yanzun?”
Ummi ta kulu da bata lokacin da nake yi musu da tarairayar da Yaya Aliyu ke min na yi banza da su, ta ce, “Don Allah Yaya Ali ka rabu da ita sai wani lallashinta kake tana basarwa sai ka ce mu muka kar zomon, ita wace ce?”
Ya yi murmushi ya ce, “Ita Princess Fa’izah Bamalli ya ya ranki?”
Zanirah ta ce, “Me kenan Pincess?”
Ya ce, “Princess yana nufin Gimbiya”.
Ta tabe baki ta ce, “Sunan da Ya Fa’iz ya ba ta ya fi dacewa da ita ba naka ba”.
A kaikaice da baki ya ce, “Wanne suna ne Fa’iz ya ba ta?”
Zanirah ta ce, “Impertinence Fa’izah watau Fa’izah mai tsiwa”.
Ya dubi Zanirah sannan Ummi, ya ce, “Wadda ta sake kiran Fa’izah da wannan sunan ban yafe ba, kun ji ko?” Suka daga mishi kai muka shiga cikin kantin.
Ko da muka shiga cikin kantin kujera na ja na zauna ina kallon su, dauki banza dauki wofi, wani zubin su juyo su kalle ni suyi kus-kus su ci gaba da dauke-dauken su. Shi ko Yaya Aliyu sayayyarsa daban ce da tasu, kwando uku suka cika da kayan zaki masu tsada, hatta biron da zamu yi rubutu basu bari ba.
Muna shiga mota kafin Yaya Ali ya tada motar Zanirah ta ce, “Ummi baki daukarwa impertinence rice pudding ba”.
Na yi kan Zanirah da duka, yakushi da cizo, dama kiris nake jira. Yaya Aliyu ya dakan tsawa ya ce, “Meye haka ne Fa’iza? Don kinga ina lallaminki shine kika koma hauka?”
Idona cike da kuka na ce, “Amma ita ba ka yi mata fadan sake kirana da sunan Yaya Fa’iz ba don kaima ka tsane ni kamar shi, shi kenan….!” Sai a lokacin ne na samu hawaye suka zubo.
A tausashe Yaya Aliyu yana ta da motar ya ce, “Lallai Fa’iza har yanzu shagwabar tana nan? Haka za a kwalejin ana musu?”
Ummi ta ce, “Ta yi mana in siniyoyi basu lallasata ba?”
Muguwar harara na rafka mata ta toshe bakinta da hannun damanta tana “Allah ya huci ran princess”.
Mun kusa shigowa unguwarmu ya ce, “Fa’izah don Allah don Annabi ki dinga hakuri da ‘yan’uwanki kin ji ko? Ko harshe da hakori dole a saba wata rana, ki rage zafin zuciya, kina da zuciya mai zafi”.
Na ce, “Amma shi Ya Fa’iz ba mai yi masa fada kan tsana da tsangwamar da yake yi min a duk lokacin da abu ya shafe ni? Laifina ma kake gani Yaya Aliyu?”
Yana girgiza kai ya ce, “Ba maganar Yayanki Fa’iz nake ba, bana so in ga kina halin yara, you are no more a child now, dambe da kokawa na su Walida da su Badar ne”.
Na zumbura baki ban ce komi ba. Ya ce, “Kin hakura Princess ko kina so na kasa barci saboda fushinki?”
Sai na bude dukkan idanuwana na dube shi. “Yanzu Yaya Aliyu in ina fushi sai ka kasa barci?”
Ya yi murmushi ya lumshe ido tare da daga kai sama. Cikin mamaki na ce, “To saboda mene?” Ya ce, “Saboda me? Saboda abin da kwakwalwarki ba za ta fahimta ba a yawan shekarun ki”.
“Mene shi wannan abun?”
“Wannan abun muhimmi ne mai girma da yaro baya jin shi sai ya girma”.
“To ai Zanirah ta girma in ji Hajjah, tun ranar da jini ya ziraro ta kafarta Hajja ta ce ta girma, to ita ka gaya mata mana?”
Ya yi dan dummm! Zanirah ta soma kumbura hanci da hurashi ta ce, “Yaya Aliyu wallahi karya take Ummi ce?” Ummi ta ce, “Wallahi ita ce”.
A dai-dai lokacin da Yaya Aliyu ya shigar da hancin motar A.B Bamalli Estate, ya yi kyakkyawan horn yaran dake kusa a kofar flat din Baba Barau suka rugo suka fidda kayan a boot suka shigar mana dasu gida.
Yaya Aliyu Boys Qtrs dinsu ya wuce bai kara kula mu ba. Su Abba na jidon kaya suna ihu wai za su ci cornflakes din ‘yan bording school. Na ce, “Wallahi duk wanda ya bude mana kaya sai na kabari ya fishi jin dadi”.
Ina kwance gadon Hajja na ji shigowar su Ummi, suka shigo da kaya niki-niki, Ummi cike da tsegumi take ce da Hajjah, “Wai Hajja ki duba ki ga duk yawan kayan nan da muka shigo sai da Yaya Aliyu ya sake sayen kwatankwacinsu wa Fa’iza ita kadai ranta”.
Zanirah ma ta ce, “Kuma Hajja baki gani ba, wai don dan fadan nan da Ya Fa’iz ya yi mata dazu kafin mu fita ya yi ta lallaminta tana masa wulakanci da kada ido, ita ba ta yarda ba babba”.
Hajjah ta yi kamar ba ta ji su ba ta shiga duba kaya, ta ce, “Ya ban ga kwaki ba bayan kun ce bakwa son wanda na sayo fari kuke so?”
Ummi ta ce, “Tab! Waye zai sha miki kwakin? Ki jimu da tsohuwa da neman ta da zaune tsaye”.
Hajjah ta dauki mafici ta yi kanta ta runtuma da gudu. Hajjah ta ce, “Ja’ira, gobe dai kun barni da ‘yan jikokina mu huta bakinmu alaykum. Haba! Yara uku duk kun bi kun isheni kamar ina zaune da zaratan ‘yammata”.
Ummi ta zo ta kwanta a gefena ina kwance rigingine na yi nisa cikin tunanin irin kulawar da Yaya Aliyu ke yi mani. Hakika shi dan’uwa ne mai matukar kirki da dabi’un kyakkyawar mu’amalar zumunci.
A lokuta da dama ina kwatanta kirkin Aliyu da wani cikin yayyenmu, amma ban ga kwatankwacin shi ba. Halinsa daban, simplicity dinsa daban da dukkan mazan zuri’armu.
To amma kulawarsa gareni ta zarta wadda yake yiwa kowa, babban misali su Zanirah da tare muke rayuwa yana fifitani a kansu. Sai a hankali nake jin Yaya Aliyu na kwanta min a zuciya saboda kyawawan halayensa da kulawar da yake yi mun.
Tunani na ya gangara ga abin da ya fadi dazu na cewa, wai ba zai iya barci idan ina fushi da shi ba, saboda abin da yaro baya ganewa sai ya girma. Shin mene ne wannan abun? I’m quite curious….
Kamar Ummi ta san abin da nake tunani, ta yi murmushi sai cewa ta yi, “Princess har an soma tunanin Yaya Aliyu? Ayi hakuri dai muje kwalejin mu gama, in kuma auren za ayi sai a fada mana mu fara shiri”.
Na mike a fusace na soma dukanta ina yakushinta ta sa ihu, nan da nan Hajja ta shigo za ni na zamewa kamar ta fadi. Ta ce, “Wai ke wacce irin masifaffiyar yarinya ce ne Fa’iza? Ke daya duk kin buwayi gidan nan, daga ki yi da wannan sai ki koma ki yi da wancan?”
Na sa kuka na ce, “Hajjah cewa fa ta yi wai ina tunanin aure, ‘yar iska ta dauke ni ko me? Bayan ni tunanin su Walida nake yi”.
Hajjah ta ce, “To yi hakuri wasa take miki, ke kuma Ummi kada na kara jin makamanciyar wannan maganar ta fito daga bakinki zan saba miki fiye da zaton ki”. Ta juya ta fita. Zanirah ta bimu da kallo kurum, sai dai na lura tun shigowar ta dakin akwai abin da ke damun ta.

****
[6/3, 4:12 pm] Takori: Ranar da zamu tafi FGGC Gusau ta kama litinin ashirin ga watan Nuwamba, don haka sanyi ya yi tsanani ainun. Tun asuba muke ta shiri, murna kamar kanmu aka fara zuwa makarantar kwana. Mun yi tsaf cikin uniform abin sha’awa.
Na hade gashina cikin (hair-bound) kalar tsanwa cikin sayayyar Yaya Aliyu ne. Hajja dake azkar din safiya a gefe bisa shimfidar sallarta ta shafa addu’a ta juyo ta dube mu.
“Yanzu duk wannan azarbabin da kuke wa kuke zaton cikin yayyunku zai mike cikin wannan azababben sanyin ya kai ku makarantar?”
Na ce, “Wallahi babu kam Hajjah, ai Isa direba ba zai ki ba. Ko ya kika ce Ummie?”
Ummi ta ce, “Kwarai”.
Zanirah ma ta shirya cikin uniform na GGSS Giwa, kasancewar ita makarantar ta daban ta gwamnatin jiha mune a gwamnatin tarayyah.
Riga da zani da hijabi shudi da fari, ta yi kyau abinta. Na tuna da banki na da nake tara kudi a ciki da na baiwa Yaya Aliyu amanarsa tun wancan satin. Na ce, “Hajjah ko Yaya Aliyu ya tashi yanzu? Bankina”.
Hajjah ta ce, “Tabdi! Aliyu makiyin sanyi ko na ruwan sha shine zai mike miki yanzun? Karfe shidda?”
Na janyo farin cambas na daurawa kafata na yo tsakar gida da niyyar daukar suwaita ta a kan igiya da na shanya tun jiya. Cikin muku-mukun sanyin nan ma’abocin hazo da ya lullube sararin samaniya, sanye da bakar shirt da shudin wando jeans ya daura ‘thick-coat’ doguwa har gwiwarsa, hannayensa duka zube cikin aljihun coat din domin kare sanyi, yana jingine jikin tagar dakin Hajjah. A hankali na ambaci sunansa cikin mamaki…. “Yaya Aliyu?”
Ya lumshe idanunsa da suka kumbura suntum saboda rashin isasshen barci.
“In kun kammala Fa’iza ku fito in kai ku, ku nake jira tun bayan fitowata masallaci sallar asubahi”.
Ban ce komi ba na karasa na dauki suwaita ta na koma ciki. Da na gayawa su Ummi Yaya Aliyu ne zai kaimu duk sun yi mamaki suma, Hajjah ba ta ce komi ba.
Zanirah muka fara rakawa kasancewar nan wajen gari ne, bayan an kammala mata (registration) an ba ta hostel an hadata da wata prefect muka juyo zamu tafi, idon Zanirah ya cicciko da hawaye.
Ta ce, “Yanzu Yaya Aliyu don Allah kwana nawa zan yi a nan?”
Muka yi dariya duka ganin yadda hawayen ya soma malalowa a kundukinta. Yaya Aliyu don ya kwantar mata da hankali ya ce, “Haba Zanirah? Ga ki ga gida meye abin damuwa ne? Bayan haka ma na yi miki alkawarin duk sati biyu zan rinka zuwa in ganki, zamu ke zuwa miki visiting duk wata har da Hajjah”.
Ta soma sharar kwalla muka rungume juna, sannan prefect din da aka hadata da ita ta ja hannunta suka shige ciki. Bamu tafi ba sai da muka ga kulewarsu.
A kan hanyar Gusau Yaya Aliyu ke ta tsokanarmu ni da Ummi, sai dai jiki da bakin kowaccenmu ya yi sanyi, kai baka ce ‘yan karadin nan na Hajjah bane masu kama da jiniya don kwakwazo a falon Hajjah ba.
Wala’allah hakan na da nasaba da rabuwarmu da Zanirah da tunanin sabuwar rayuwar da zamu je mu taras, ta doka da oda ba irin ta gida gaban kakarmu abin son mu Hajjah ba.
Ya tsaida motar a wani masallaci muka yi sallah, ya ce, “Ku dan jirani ko?” Ya tsallaka daya titin ya dawo mana da gasasshen nama da gorar ruwa da ta pepsi, muka ci muka ci gaba da tafiya.
Ummi na ta yi min hira na ki kula ta saboda kewar Zanirah. Ta yi tsaki ta ce, “Aikin banza ana ta yi miki magana kin yiwa mutane shiru ke wace ce?”
Na ce, “Nice Pirincess Fa’iza Bamalli”. A hankali yadda Yaya Aliyu bai jimu ba.
Ummi ta ce, “Umh! Ya Aliyu ka ji yau Fa’izah ta fadi sunan da ka rada mata?”
Idonshi a titi ya ce, “Ki bari don Allah?”
Ta ce, “Wallahi”.
Ya ce, “Kara fadi in ji Fa’iza”.
Na sanya fuskata cikin tafukana ina dariya. Ni yadda Yaya Aliyu ke nuna mana kauna da kulawa irin haka sai nake jin zuciyata na kara kaunarsa a kowacce dakika. Ina ma a ce Yaya Aliyu ya ce yana sona? Ina ma ya zamo miji a gare ni? Da wace irin sa’a zan yi a rayuwata?
Kamar ya san kallon shi da tunaninshi nake, sai kawai ya juyo muka hada ido, na yi saurin juyar da kaina ga titi.
Ya yi murmushin da ya motsa kyakkyawan sajen da ke gefe da gefen fuskarsa, ya ce, “Kallon na mene ne?”
“A kan me zan kalle ka Yaya Aliyu?”
“Nima abin da nake son sani kenan Fa’iza, dalilin kallon?’
Na zumbura baki na hura hanci. Ya yi dariya ya kara speed din motar, bamu kara tsayawa ba sai a FGGC Gusau.
Bayan ya gama mana duk shige da fice da ake yi daga ofishin vice zuwa na principal, aka bamu hostel daki daya ni da Ummi, amma ba aji daya ba. Ina A tana B.
Sai da Yaya Aliyu zai tafi Ummi ta ce, “Yaya Aliyu mai yasa aka raba mana aji?”
Ya yi murmushi ya ce, “Saboda ku yi karatu sosai in bakwa ganin juna akai-akai, amma idan an hada ku za ku shagalta da hirar gida ku ki yin karatu”.
Ummi ta ce, “Wa ya ce dasu gidanmu daya? Ga sunanmu ba iri daya ba, ni Khadija Sabi’u Giwa, ita Fa’izah Ahmad A.B Giwa?”
Ya nuna mata tsagin mallancinta, ya kuma ja dogon karan hancinmu da hannayenshi hagu da dama, ya ce, “Kowa ya ganku ya ga wadannan to ya san tushenku daya, kuma in har bazazzage ne to ya san zuri’ar A.B ne”. Jinjina kai na yi cikin gasmuwa da kalamansa.
Bayan Yaya Aliyu ya mana sallama, har ya juya zai tafi sai kuma ya juyo, idanuwanshi sun sauya launi daga farare sol zuwa na damuwa, “FA’IZAH!” Da wata murya tamkar ba tashi ba.
A hankali na juyo na ce, “Na’am Yaya Aliyu!”
Ya ce, “Zo”. Tare da yafito ni da hannun daman shi. Na saki hannun Ummi na je gare shi muka tsaya muna kallon juna kamin in sadda kaina kasa a dalilin nauyin da kwayar idanunshi yai min.
‘Yan dakika kamin ya ce, “Ki daina kazanta, ki aje wasan da ke kanki ki tsaya ki yi karatu, ki zama mai kokari irin Zanirah kin ji ko?”
Idona taf da hawaye na ce, “Yaya Aliyu kazantar me nake yi? Mene ne KAZANTA?”
Bai bata lokaci ba ya dora da cewa, “Kula da tsaftar jikinki, kamar yadda zuciyarki take da tsabta. Ubangiji yana son tsabta ta yadda har ya mai da ita cikon addini. Tsafta ta hada da tsaftar jiki, da ta suttura, da zuciya baki daya.
Tsaftar jiki ita ce, kula da baki (yin brush a kalla sau biyu a rana, wato safe da dare). Tsaftar fatar jiki (yin wanka da sabulu mai kamshi shima a kalla sau biyu a rana, da yawan amfani da sinadaran dake kashe warin jiki na halitta (body odour), wadannan sinadarai duk na sanya su cikin sayayyar da na yi miki (mouth wash, deodorant spray da roll-on) da turaren fesawa a tufafi. Tsefe kai da wanke shi da yin kitso duk sati, kina jina Fa’iza ta?”
Na daga mishi kai ba tare da na iya duban shi ba sakamakon wata matsananciyar kunya da ta taso ta Yaya Aliyu ta lullube ni a dalilin kalaman shi.
Ba tare da ya saurari cewa ta ba ya ci gaba da cewa, “Don Allah Fa’za ki tsaya ki yi karatu sosai kin ji? Wallahi bana son na ashirin din nan da na talatin da kike dauka a jarrabawar firamare ko na goma sha kaza…..”
Na dago na dube shi idanuna fal da hawaye, na ce, “Insha Allah Yaya Aliyu zan dage ko don ka ji dadi ka daina jin haushi in Ya Fa’iz ya kirani Jaka! Insha Allahu ba zan kara kaiwa na ashirin ba ma har in kare makaranta….. insha Allahu ba zan baka kunya ba…. insha Allah sai ka yi alfahari dani fiye da yadda Ya Fa’iz ke alfahari da Zanirah!”
Ya yi murmushi ya ce, “Alkawari….?”
Na ce, “Eh, alwakari, kawo ma mu kulla”.
Na bashi dariya sosai kafin ya miko min yatsarshi ta karshe ta hannun dama, na mika masa nawa muka sarke. Sannan muka kyalkyale da dariya ba tare da Ummi ta san abin da ya bamu dariya ba, ta janyo ni ta baya. Yana daga mana hannu muna daga masa har sai da muka kule cikin hostel.
Rayuwarmu a makarantar Gwamnatin tarayyah ta ‘yammata dake Gusau ta ci gaba da tafiya yadda ake so, mun dukufa, ba ma tamkar ni da bani wasa da alkawari ko ya ya yake, fatana Allah ya fidda ni kunyar idanun Yaya Aliyu in kai mishi sakamako mai kyau.
Duk da ba class daya muke da Ummi ba amma a hostel ko da yaushe muna tare, tare muke tafiya school arena, class, prep da hostel, dining da sauran extra-carricular activities da makaranta kan shirya bayan working time. Bamu yarda mun yi kawa ko guda daya ba, tsakaninmu da kowa sallamar musulunci da abin da ya hadamu. Mun samu exposure na zama da mutane kala-kala ‘yan garuruwa da yare daban-daban, masu halaye da dabi’u daban-daban.

****
Gabatowar karshen zangon karatu na farko muka fara gwaji wato (test), inda na kara zage damtse iyakar iyawata na yi dan abin a zo a gani. Wannan ne dalilin da yasa kafin zuwan jarabawa na dan rike wasu abubuwa da yawa, don haka da muka fara sai ta zo min da sauki, na cinye darasin Arabic da English tsaf, sauran subject din dai gasu nan dai la ba’asa ya fi la shai’in in ji Larabawa. Su Hajjah sun zo mana visiting (ziyarar dalibai) har da su Inna Kubra.
Ranar hutu da murnar mu muka nufi bakin gate a zaton mu Yayanmu Aliyu ya zo daukar mu, don baki ganni ba fuska kamar gonar auduga don murmushi. Ina rike da (report card) dina wanda nake kyautata zaton na yi abin kirkin da zai faranta ran Yaya Aliyu, na sauke nauyin alkawari na yi abin a zo a gani.
Amma murnata ta daka tsalle ta burma ciki sakamakon ganin mutumin da na tsana da gani a rayuwata, mutumin da na tsani jin muryarshi da ganin fuskarshi mara alheri a gare ni, dan uwan da da za a bani wuka a ce in caka mishi ba komai da na yi gaggawar aikatawa. FA’EEZ MUKHTAR ABUBAKAR BAMALLI GIWA.
Sanye da makubar shadda ‘getzner’ dinkin samarin garin Kaduna masu ji da tashen samartaka, bakar dara mai gezar bakin gashi ya kara haske sosai ya yi fresh ta yadda ko ni da bani son shi a duniya na san Fa’ezz namiji ne abin so ga kowa, ba ga mata kadai ba har maza jinsinsa ba za su bar yiwa kansu fatan zama ko dakacen komawa kamar shi ba.
Jingine jikin motar Yaya Aliyu kirar ‘Picanto’ (Kia), fuskar nan dinke babu alamun rahama kamar kullum, na damko hannun Ummi kam, kirjina na dukan tara-tara ba ma uku-uku ba. Fuskar Ummi kamar an aiko mata da Manzon rahama ta saki hannuna ta sheka da gudu aguje wai za ta rungume shi.
Ya kuwa doka mata tsawar da ta sa ta tsugunnewa a kasa cikin gigicewa. Ganin yadda ya tsoratata ya gigitata ya yankwanata a gaban sauran daliban da ke gefe, ko me ya tuna? Ya yi dan murmushi gajere wanda ya fidda lotsawar gefen kuncinsa na dama.
Ya ce, “To ai ke ce abin naki babu kan gado tsohuwa (sunan da suke tsokanarta don ita ce mai sunan Hajjah, shi kuma su Yaya Aliyu su ce mishi tsoho kasantuwar shi mai sunan marigayi Abubakar Giwa (A.B Bamalli Giwa). Ya ce, “Kai! Ummi ba a girma”.
Sannan ne ta iya mikewa a darare. Ni dai ina daga gefe hannuwana sarke a kirji ina kallonsu, a zuciyata in ban da Allah ya kara ba abin da nake yiwa Ummi.
Ya budewa Ummi kofa ta zauna a gidan gaba ya rufe, yana sanya kayanmu a boot din mota ya juyo inda nake tsaye ya dube ni, ina tsaye jikin bishiya kawai ina kallon su. Ya rufe boot din motar ya shiga mazaunin shi zai ja motar.
Ummi ta ce, “Ya Fa’iz, Fa’iza fa ba ka ganta bane?”
Wata muguwar harara ya yi mata, ya ce, “In na ganta sai me? Sai me zan yi? Ita ba ta ganin mutane? Ba ta san ta gaishe su ba ko don UWARTA! Ta koya mata rashin tarbiyya irin tasu ta kabilu”.
Sai kawai ya ja motar ya badeni da kura. Ummi kira take “Fa’iza! Fa’iza!! Fa’iza!!!” Amma ko sauraron ta bai yi ba.
Na durkushe a nan na soma kuka, na yi kuka har muryata ta dashe. Na daga kai na dubi dai-daikun daliban da suka rage kwata-kwata babu ‘yan Kaduna, Zaria balle garinmu. Daga ‘yan Kano sai ‘yan Jigawa, sai ko dai-daiku daga jihar Gombe da Adamawa.
Na dora hannuna aka na rafsa kuka. Duk dokina na son ganin Hajjah, Zanirah da Yaya Aliyu ya gushe, sai wani irin tukuki da zuciyata ke yi.
Wannan wace irin kiyayya ce Ya Fa’iz ke min? Wace irin kiyayya yake yiwa mahaifiyata da ta shafe ni? Wannan ma ai rashin imani ne ba kiyayya ba. Duk irin kin da nake wa Fa’iz babu yadda za ayi in baro shi a jejin da na san ba shi da kowa, a gari mai nisa da babu kowa nashi.
Na rasa inda zan sa kaina don bakin ciki, kawai sai na samu gefen bishiyar darbejiya na share na kwanta a wurin ina kuka. Ina addu’ar Allah ya kashe Fa’iz in huta.
“Ke me kike a nan a kwance a kasa? Ko ba a zo daukar ki bane?”
Muryar wata malama ta doki dodon kunnena. Na dube ta idona jage-jage da hawaye na ce, “Eh”.
“Yar wane State ce ke?”
“Na zo ne daga Giwa”.
“Giwa? Giwa ta jihar Kaduna? Oh! Ke Bamalliya ce ko?”
“Eh”. Na amsa a gajarce.
“Amma kin yi nisa sosai, yanzu ya za ayi kenan?”
Na ce, “Zan kara jira a nan zuwa yamma na san za a zo min”.
Ta ce, “Ba zai yiwu ki yi ta zama ke kadai a nan ba, ki tashi ki shiga daga Library tare da yaran can ‘yan Niger State, kinga za ki fi hango duk mai shigowa ki fidda naki”.
A sanyaye na ce, “To”. Na mike na kade jikina na dauki jakar littattafaina na rataya, da yake duk sauran kayan sawarmu suna cikin kayan da Ummi ta tafi dasu.
Ban dade da zama ba barci ya dauke ni a kan daya daga cikin kujerun labiraren, na farka ne karfe biyar na yamma sakamakon tashin da wata yarinya ta yi min wai in tashi in yi sallar la’asar.
Sai kawai na fashe da kuka ganin yadda duhun yamma ya lullube sararin samaniyar subhana. Na bita toilet din dake jikin labiraren muka dauro alwala muka yi sallah, ni azahar ma sai a lokacin na yi ta. Har na idar da sallah kuka nake.
Ta ce, “Ki daina kuka, ai tabbas za a zo daukar mu ne, kema da baki da nisa kamarmu? Ai iyayenki babu yadda za ayi su manta dake”.
Cikin kuka na ce, “An zo an dauki Ummi, ni tafiya ya yi ya barni, in Allah ya yarda ba zan dawo makarantar nan ba….”
Shigowar daya daga cikin masu gadin makaranta yasa muka yi shiru muka zuba mishi mayunwatan idanuwanmu da yunwa da damuwa suka hadu suka jeme su, ya kira yarinyar nan wadda da alama ta girmeni cewar ta zo an zo daukar ta daga Adamawa. Ta fita tana daga min hannu har ta kule.
Na kifa kaina cikin cinyoyina na ci gaba da kuka a hankali, ban san sanda sarkin barayin ya zo ya sake sace ni ba.
Karfe bakwai na magariba na farka sakamakon azababbiyar yunwar da ta sake murda min ‘ya’yan hanjina, don saboda dokin zuwa gida ko karyawa (break fast) bamu tsaya mun yi ba saboda tunanin tuni Hajjah ta gama shirin karbarmu da hadadden girkinta.
Na dafa cikina da hannuna daya na runtse idona da karfi, ganin yadda duhun dare ya mamaye sararin sama, hawaye suka ci gaba da yi min lugude a fuska.
Hannun mutum na ji ya cira ni tsaye, na bude ido firgigit na mike a razane cikin fadin “Wayyo Allah….. wayyo Hajjah….” Abinki da cikin da ba komai, sai hajijiya ta kwashe ni yuuuu! Gaba daya na fada ga mutumin da ke tsugune a gabana, na daddage na kara sakin ihu….
“Wayyo Hajjah na shiga uku na lalace…. na mutu!”
Ya rungumeni sosai a jikinsa yana fadi cikin tattausar murya irin ta marasa koshin lafiya, “Relax, relax Fa’iza, relax”.
Na dauki lokaci ina tunanin mai muryar, kwakwalwata ta shiga tariyo min inda na san mai murya mai taushi da rashin amo. In ban yi kuskure ba zan iya cewa ta YAYA ALIYU CE…. YA YA ALIYU HAIDAR NA’IBI A.B GIWA.
Na lumshe idona na dan lokaci, bugun zuciyata na saisaita da zazzafan jikin Aliyu, zuciyata da ta yi zafi na yi min sanyi kadan-kadan.
Tsayin minti biyar Yaya Aliyu na rike dani, ya ce cikin kankanuwar murya, “Fa’izah are you ok?”
Na gyada kai, ya sake ni muka mike a tare yana rike da hannuna. Ya dauki jakar litattafaina da daya hannun nasa na hagu muka fita daga dakin karatun, ya bude gidan baya na shiga, ya fiddo cooler din abinci ya bude, kamshin girkin Hajjah ne ya doki hancina, ba girkin cikin gida ba, wannan girki ne da take yi lokaci zuwa lokaci da hannunta, da na dade da sani ya baibaye ni, ya tado min tsohuwar yunwar da na wuni da ita.
Yawun bakina ya wani irin tsinke tun kamin in kai lomar farko sanda Yaya Aliyu ke zuba min a farantin cin abinci (plate), dafadukar shinkafa ce da aka yi rabinta da zallar tsokar kaza da ganyen alayyahu da kabeji.
Ya bude wata foil paper din ya fiddo gasasshen naman nan na kan hanyar Gusau da ya saya mana a hanya a zuwanmu, duk ya ajiye min ya rufe kofar ya shiga mazauninshi ya ta da motar muka soma tafiya.
Bayan ya miko min robar ruwan swan mai sanyi ya ce, “Kina iya kwanciya idan kina jin barci in kin gama”. Da gudu ya fizgi motar bayan ya daga ma masu gadi hannu ya kuma yi signing shaidar cewa an dauke ni.
Amma fa ya sha fada daga malamin da ke kula da shige da ficen dalibai, har ya bawa uku lada. Magana daya yake fadi masu su yi hakuri ba laifinsa bane.
A yayin da wata danja ta tsai damu kusa da wata fitila mai hasken gaske, garin kalle-kallena mai nuna ciki ya dauka na fara dawowa hayyacina, na dubi hannun Yaya Aliyu wanda ke bisa giyar motar, allurar karin ruwa na gani soke jikin jijiyar hannunsa jini na diga amma bai kula ba, tukin shi kawai yake.
Da na kura ido sai na ga hanyar karin jini da wata siririyar allurar ita ma soke duka a hannunsa ya bi fatar jikinsa ya kwanta. Na dube shi a razane domin tun zuwan shi ban ga fuskarshi ba, ya rame sosai ya yi duhu ainun.
Na daga murya da karfi cikin tashin hankali na ce, “Yaya Aliyu ka tsaya”. Ba tare da ya juyo ba, haka nan ban ga annuri a kyakkyawar fuskarshi ba ya ce, “A kan me zan tsaya? Bakya ganin tafiyar dare zamu yi?”
[6/3, 4:12 pm] Takori: Na ce, “Ni dai na ce ka tsaya ko? Baka ganin hannunka yana jini ne?”
Ya ce, “Babu komi wannan, kina so mu yi kwanan hanya ne?”
Na ce, “Eh, mu yi ba komai”.
Maimakon ya tsaya sai ma ya kara ware speed zuwa (200), kada ki ga yadda ‘yan idanuwana suka yo waje, suka yi kwala-kwala. Cikin kuka na ce, “Yaya Aliyu baka da lafiya…. you are bleeding….”
Ya ce, “Don Allah don Annabi Fa’iza ki saurara min, da me zan ji ne? Insha Allahu lafiya zamu je gida babu abin da zai faru sai wanda Ubangiji ya riga ya kaddara”.
“To ka tsaya in cire maka allurar…”
“Na ce ki barshi ko dole ne?”
Yadda ya yi min maganar cikin tsawar da bai taba yi min ba ya sanya hantar cikina kadawa, ban kara tankawa ba don na lura yana cikin wani irin yanayi (tension) mai wuyar fassaruwa. Bai tsaya ba sai a Giwa, harabar adana motocin A.B Bamalli Estate.
Tsakar dare muka iso gida, yadda na ga mazan Estate din duka a tsaye cirko-cirko manyansu da samarinsu a kofar gidan hajjah ya tabbatar min babu lafiya.
Baba Barau ya hau shi da fada, cewa yake, “Baka da hankali ne iye Aliyu? Halaka kanka kake so ka yi? Wannan wace irin wauta ce ka cizge karin jini da na ruwa ka bar gadon asibiti, ce maka aka yi duk cikinmu an rasa mai zuwa dauko Fa’iza daga makaranta?”
Aliyu zai wuce su kwayar idonshi na neman rufewa, ya yi kokarin yin magana amma ya kasa. Ganin yana neman shan kasa Baban Giwa ya kama shi, shi da Baba Salisu suka mai da shi cikin motar da ya fito bai samu ya rufe ta ba. Baba Salisu ya ja motar aguje suka fice da shi asibiti.
Ni dai na shige cikin gida sai kuka nake saboda halin da na ga Yaya Aliyu a ciki a dalilina. Hajjah ta taso ta rungumeni ta ce, “Baki kyauta ba Fa’iza, don me za ki tafi yawo a neme ki a rasa? Ga shi kin ta da hankalin dan’uwanki yana kwance asibiti amma daga jin labarin nan ya tsinke karin ruwan da ake masa ya dauki mota kamin kowa ya farga ya fice ya biki”.
Na dubi Ummi dake zaune da mamakin sabon sharrin Ya Fa’iz, ta sunkuyar da kanta. Na ce, “Ni Fa’izar ce na tafi yawo Hajjah?” Muryata kamar na aro, kamar ba tawa ba.
“Kyale ta kawai Hajjah, babu inda ni da malaminsu bamu duba ba cikin makarantar nan amma yarinyar nan kamar aljana sama ko kasa an rasa ta”.
Hajjah ta ce, “To ai shi kenan zancen ya wuce tunda dai an zo lafiya alhamdulillahi, sai a kiyaye gaba. Ke Fa’iza jeki ki watsa ruwa ki ci abinci kafin asubahi ta karasa”.
Na juyo da idanuna a hankali na dubi Fa’eez dake tsaye jikin bangon falon sai murmushi yake yi mai taushi, da idanuna da suka jawur na ce, “Kwarai, baka ganni ba Yaya Fa’iz, amma rabbil samawati wal’arshi shi yana ganinmu, kuma shi ya san abin da ke boye da wanda yake a sarari. Wata rana na zuwa da zai bayyana shi fili kowa ya gani”.
Na wuce toilet abina yana fadin “Me kike nufi? Karya nake miki kenan?” Ko juyowa ban yi ba na shige toilet na rufo kofar da karfi.
A zuciyata tausaya mashi nake kan halin da ya jefa kanshi a ciki, shin meye amfanin wannan kiyayya da yake nuna mini? Ya san girman ZUMUNCI a cikin addinin Islma kuwa? Me kiyayyar da yake yi min da hakan da yake yi min za su amfane shi da shi? A ce mutum sam-sam baya tsoron Allah a al’amarinsa sai Hajjah mutum ‘yar adam?
Ni kam gani nake in an boye ma Hajjah da sauran mutane abu ko gaskiyar abu ba za a boyewa Allah ba, Allah ka shirye shi, ka ganar da shi illar karya da cin zarafin dan’uwa musulmi ba ma dan’uwa na jini ba.
Na kwanta barci a wannan daren amma sam na kasa, tunanin shin wane halin Yaya Aliyu ke ciki a asibiti shi ya addabe ni? Me ya same shi? Me yasa ya boye min cewar ba shi da lafiya? Me ya tunzura shi ya yi fushi haka irin wanda ban taba gani daga gare shi ba?
Na san dai ba zai wuce abin da Fa’iz ya yi mani a yau ba. A zahirin gaskiya ina tausayawa Fa’iz idan Yaya Aliyu ya fahimci cewa da gangan ya gudo ya barni.
A wasu lokutan Yaya Aliyu na (acting according to) sunansa (mafadaci ne kamar kowanne mai suna Aliyu zakin Manzo). A duk lokacin da ya shiga irin wannan tension din babu mai iya tausasa shi sai Baban ABU wato (mahaifina).
Tsorona Allah tsorona kada na zama silar wargaza zumuncin dake tsakanin Yaya Aliyu da Yaya Fa’iz (Mai sona da mai ki na). Don haka ya zama dole in kare Fa’iz albarkacin ZUMUNCI. In boye abin da ya yin wanda ba Aliyu kadai zai batawa rai ba har Hajjah dake matukar girmama shi da iyayenmu maza.
Dan’uwa kowanne iri dan’uwa ne wanda na sani na kuma tabbata cikin family dinmu babu irin wannan hatsaniyar, ba zan so kuma in zamo silar ta ba.
Na juya ga Zanirah dake gefena tana barci, sai na ga ashe ba barcin take ba sharar hawaye take yi. Na ce, “Ba ki yi barci ba Zanirah?” Ta ce, “Eh”. Na leka fuskarta sosai na ce, “To shin Zanirah me kike wa kuka?”
Cikin dasasshiyar murya ta ce, “Yaya Aliyu? Shin ko a wane hali yake yanzun?”
Na ce, “Wai me ke damun shi ne Zanirah? Wane irin ciwo ne ya cucemu haka ya kwantar mana da Yayanmu Aliyu?”
Ta share hawaye da bayan hannunta ta ce, “Yana da (ulcer) ne ba tun yanzu ba, ba ta tashi kada shi ba sai a ‘yan kwanakin nan muna makaranta, nima da Hajjah ta je mun (visit) take gaya mani. Ya dade a kwance, domin ta ci karfinshi sosai. Ana i gobe zamu dawo Hajjah ta ce numfashi ma sama-sama yake yinsa da taimakon oxygen a asibiti.
Sun samu sun fara shawo kan matsalar aka daura mishi ruwa da jinin da kika gani, lokacin ni Yaya Sani ya dawo dani gida kowa da kowa yana asibitin, wurin azahar Fa’iz da Ummi suka shigo, mu duka muna waje suka shige ciki wurin Hajjah. Babu abin da Yaya Aliyu ya soma tambaya sai ina ka baro Fa’iza? Ya ce, “Wai bai ganki ba….!”
Wallahi sai ya tsinke jinin da ruwan ya dauki flask din abincin da Hajjah ta kawo mishi a lokacin ya fizgi mukullin motarshi hannun Ya Fa’iz, bai hana shi ba, shima sai ya yi ficewarsa. Abinki da taron mata babu wadda ta yi tunanin hana shi (tsai da shi), musamman a cikin yanayin fusatar da yake.
Ya yi waje, Hajjah na kira da su Inna Kaltume amma bai ko waiwaye su ba, kuma babu mai ilimin kiran likita ko nurses a cikinsu balle kiran security na bakin gate. Ya tashi motar suka bude mai ya fita ya tafi dauko ki, shima Ya Fa’iz tafiyar sa ya yi……” Ta ci gaba da kuka, nima haka.

Dr Saif Complete Hausa Novel

Cikin kuka na ce, “Yanzu Zanirah a ganinki abin da yayanki ke yi a kaina, ko in ce nau’in zumuncinsa gareni yana kyautawa? Zan rantse miki da sarkin sarakuna Fa’iz da niyya ya taho ya barni a Gusau”.
Zanirah ta zaro ido, ta ce, “Shi Yaya Fa’iz din?’
Na yi mata alamar ta yi a hankali kada Hajjah ta ji. Na ce, “Kin san Allah ina tsaye gabansa ya ja motar suka tafi, wannan meye in ba kiyayya ba? Me na yiwa Yaya Fa’iz ya tsane ni a dangi Zanirah? Fa’iz ya nuna bai damu da rayuwata ba, ko da na bi wasu can sun sace ni ba asarar shi ba ce, ko da na fito daga cikin makaranta na bata bai dame shi ba, ko da yunwa za ta kashe ni ba ruwansa bane.
Amma don Allah don Annabi Zanirah kada ki fadawa kowa tunda na kudurta zan rufa masa asiri wurin Hajjah da Yaya Aliyu to zan yi, bana so a samu kuskure daga gare ni kan kiyayyar da Yaya Fa’iz ke mani, na tabbata wata rana Allah zai bayyanawa duk dangi cewa, Ya Fa’iz bai dauke ni ‘ya a cikin gidan nan ba a kan dalilin da ban sani ba”.
Sai na ga Zanirah na hawaye, muka yi ta kukan tare. Daga bisani da muka ga kukan ba zai amfanemu da komai ba, Zanirah ta ce, “Mu tashi mu yi sallar nafila mu rokawa Yaya Aliyu sauki”.
Washe gari su Hajjah za su tafi asibiti da safe na marairaice na ce, “Hajja don Allah?” Ta ce, “Mene ne?”
“Don Allah zan biku”.
“Ki bimu ina?”
“Asibiti wurin Yaya Aliyu”.
“Ki yi me? Kai Fa’iza da rigima kike, to shige mu je”.
Ba abin da na dauka illa hijabi da report-sheet dina muka tafi.
Mun samu Yaya Aliyu yana shan tea da kaninshi mai binshi Mus’ab, ya hada mishi yana mika mishi bired da yankakken dafaffen kwai da (mayonnaise) yana ci.
Hajjah ta washe baki ta ce, “A’a, Aliyu lallai jiki ya yi kyau lafiya ta samu. Mus’abu an iya jinya, sai a dage da cin abinci a kan lokaci kuma yadda ya kamata yanzu ko? Tunda an ji kamshin kofar lahira”.
Shi da Mus’ab suka yi dariya, ya sauko daga gadon da yake an cire mishi karin ruwan, ya gai da Hajjah. Abin da na fahimta duka hankalinshi kaina yake, na tsuguna na ce, “Yaya Aliyu ina wuni?”
Ya ce, “Ko dai ina kwana Fa’izah?”
Hajja ta ce, “Jiya ai Fa’iza da Zanirah basu yi barci ba ina jiyo shesshekar kukansu. Kai, tsakanin Fa’izah da Zanirah ban san wa ya fi son Yaya Aliyun nan ba, ko mi…. Hajja Yaya Aliyu, Hajja Yaya Aliyu ne ya bamu, Hajja Yaya Aliyu ya ce yana gaishe ki…..”
Na rufe fuska da tafukana cikin jin kunya na ce, “Hajjah ai shima yana son mu ne, yana mana kirki, kuma ya damu damu shi yasa muke son shi”.
Hajjah ta ce, “To Allah ya bar zumunci, yasa a daidaita da Hafizina tamkar hakan”.
A zuciyata na ce, “HAR ABADA Hajjah!” Amma a fili murmushi kawai na yi, zuciyata kamar ta fito ta bakin don haushin kalaman Hajjah.
Yaya Aliyu ya ce, “Fa’iza ina alkawarinmu?”
Na zaro (report card) dina cikin hijabina na mika mishi, ya duba ya yi murmushi. Hajjah ta ce, “Ai kamar an san za ka tambaya har an fito aka zura da gudu aka koma aka dauko shi, in ce ko dai an yi abin kirki ba irin na baya ba?”
Ya dago kai yana dariya ya ce, “Anyi da kyau Hajjah, na tara cikin dalibai sittin kinga ko an ka da hamsin da daya”.
Hajjah ta ce, “Lallai Asma’u za ta yi tsalle (Maman su Zanirah) har ta gode Allah, ita ce mai damuwa da sakamakon Fa’izah a kullum baya kai wa rabin na ‘yan’uwanta. To takwara fa (tana nufin Ummi)”.
Na kyalkyale da dariya na ce, “Ta yi na ashirin da daya cikin mutum sittin, ai ta yi kokari domin a primary ana yin magana ko koyarwa da Hausa, a can ko ba a yi kuma an kaita ajin kasuwanci, ni kuma ajin Arabiyya ne tuntuni na iya Larabci tun a gida Zaria, shi yasa nake fahimta sosai cikin ajinmu. Amma ka ga sauran subjects din ai duk ban ci da yawa ba”.
Hajjah ta ce, “Koh? Allah ya taimaka, gata nan ta kara habewa ta suntuma kamar yis, sai fada da karfi kamar diyar zaki amma babu karatun a zo a gani”.
Na ce, “A’a, Hajjah tana kokari”.
Duka suka yi dariya ganin yadda na bata rai, don cikin mu ukun nan babu mai son a soki ‘yar’uwarta ko a gabanta balle a bayan idonta.
Yaya Aliyu ya bar dariya ya ce, “Gaya min Fa’izah ya aka yi suka taho suka barki?”
Na ce, “Wallahi Yaya Aliyu ba yawo na je ba, na shiga teachers area ne gidan su wata ‘yar ajinmu in kai mata littafinta da na ara, shine da basu ganni ba suka taho suka barni”.
Ya ce, “Next time kada ki kara yin irin haka, kin ji na gaya miki, kina wasa da ranki ne da lafiyarki masu muhimmanci ga wadanda ke da bukatar su. Shi kuma da yake babban sakarai ne ba zai iya jiranki ba? Allah Hajjah Fa’iz zai gamu dani da kyar ma in…..”
“Na kashe zancen nan tun jiya Aliyu, kada wanda ya sake tado shi”.
Ya ce, “An barshi Hajjah”.
Har yamma muna wajen Yaya Aliyu, wannan ya shiga wannan ya fita. Sai biyar da rabi Aunty Zainabu Maman su Aliyu da Baba Na’ibi mahaifinsu suka zo, sannan muka bisu muka tafi.
Aunty Zainabu ke tsokana ta, “Fa’izah hutu bai zo da dadi ba, Babban Yaya babu lafiya ina kwanciyar hankali?”
Baba Na’ibi ya ce, “Ai laifin su ne tunda basa matsawa Yayan yana cin abincin cikin gida sai dai ya basu kwai da Indomie su soya masa, kowa ya gaya musu wannan taliyar abinci ce oho!”
Na ce, “Wallahi Baba daga yau ba zamu kuma dafawa Yaya Aliyu Indomie ba, durar tuwo kawai zamu dinga yi masa, ko kuwa Hajjah?”
Hajjah ta ce, “Ni ina ruwana ne?”
Satin Yaya Aliyu guda a asibiti aka sallame shi. Hutunmu ya ci gaba da tafiya cikin dadi tare da Yayanmu mai son mu Aliyu, wanda shiga goma fita goma in zai yi cikin gida sai ya neme ni, ko ya riko min wani abu. Na ci ne ko na amfani, ko wanda zai amfane ni wajen karatu.
Babban farin cikinmu Fa’iz an yi balaguro zuwa Kaduna. Duk gidan ‘yan’uwa mun zaga ba inda bamu je ba sai Kaduna da Zaria.
Hutunmu ya rage saura sati daya mu koma makaranta Baban ABU ya zo suna hira da Hajjah a falonta muka shigo daga Islamiyya ni da su Zanirah, baki daya muka tsugunna muka gaishe shi, muka wuce dakinmu.
Ya daga murya yana fadin “Lallai Fa’iza baki da kirki, kika yi tafiyarki Gusau ba sallama, kika dawo shima kina shirin komawa ba tare da an waiwaye mu ba ko? Ga su Walida kullum basu da zance sai na yaushe za ki dawo, kin kyauta kenan?”
Na ce, “To Baba ai matarka ce ba ta nemana shi ya sa”.
Ya ce, (cikin dariya) “Tana neman ki mana, jiya ma ta ce ka ga Fa’izah yau saura sati daya a koma makaranta amma shiru”.
Na buga tsalle na makalkale shi ina cewa, “Zan bika, zan bika to Baba”.
Zanirah ma ta ce, “Nima zan biku Baba ka sauke ni gidan Maman Ya Fa’iz (mahaifiyarta)”.
Ya ce, “Ke fa tsohuwa (Ummi)?”
Ta ce, “Ni area one za ni”.
Ya dubi Hajjah ya ce, “Wai me yasa uwata ba ta son gidansu ne?”
Haka dai muka debi ‘yan kayanmu muka bi Baba. Sai da aka fara kai Zanirah Kaduna (Jabi Road), ko shiga gidan ban yi ba don sanin cewa Fa’iz na nan. Amma Baba na karya kan mota zai fita a get din gidan sai ga shi ya shigo da litattafai a hannu, Baba ya dan rage gudu suka gaisa.
Wai don ganin idon Babana Fa’iz ko kunya babu ya ce, “A’a, Fa’iza ba za a shigo a gai da Mama ba?”
Ban ba shi amsa ba na dauke kai. Ummi ta ce, “Ka dai ce muna gaida ta”.
Baban ABU ya ce, “Kun ci gidanku”. Ya auno mana umbola. “Ku zo har kofar gidan nan ba za ku shiga ku gai da Asma’u ba balle kannenku in Yaya Muntari baya nan?”
Kafin ya rufe baki muka bubbude kofa muka fita, ni kuwa muna dan yin nisa da motar na zura da gudu na je na gai da Maman, sanda suka shigo falon shi da Ummi na sake kwasa da gudu na yi cikin mota kada wata kalma ta hadamu ko ya yi min zalincin nasa.
Baba bai tsaya shawartar Ummi ba ya ja mota sai unguwarsu gidan Yaya Hauwa, wato gidansu. Ta ce, “Baba me zamu yi a gidan Maman Maryam?”
Ya ce, “Haba Ummi, kowa na marmarin ganin uwarshi wata da watanni bai ganta ba, in ke bakya marmarin ganinta to ita tana bukatar ganin ki ko?”
Ta zumbura baki irin na ‘yar fari, “Baba ‘ya’yanta fa fitsarin kwance suke yi, su bi duk su jike ni in na yi zarni a ce nice”.
Ya ce, “To ai ba sai kin kwana ba, ku je zan jiraku ku gaida su ku fito mu tafi (Area One) din (gidanmu)”. Nan muka kama murna muka fice.
Aunty Hauwa na tsaye jikin famfo tana wanke (under wears) din yaranta muka yi sallama da babbar murya. Ta saki wankin ta bude hannuwa ta rungumemu duka, fadi take, “Ka ga ‘yan Gusau an cakare har an cake! Irin wannan gayu haka kamar ba goyon tsohuwa ba”.
Muka kyalkyale da dariya. Na dubi jikinmu ni da Ummi, ni kaina na san mun yi kyau. Wani riga da wando ne da mayafi ‘yan (Lahore-Pakistan a jikinmu, na jikina yellow na Ummi green, gashin kowaccenmu babu kitso kalmashe cikin tafkeken ribbon kalar kayan kowacce, wanda dama mahadin kayan ne tare ake sai dasu.
Ashe Baba wayo ya yiwa Ummi, sai ga Yusuf da kayanmu ya shigo dasu wai Baba ya ce sai gobe zai zo ko ya turo direban makaranta ya tafi damu.
Da daddare bayan cin abincin dare muka shiga bai wa Yaya Hauwa labarin rayuwar bording school daga A-Z, sam ban yi zancen Fa’iz ko halayen da yake nuna min da wani jininmu ba, ko da wasa ban taba yi ba. Haka abin da ya yi min ranar hutu, balle wanda yake yi min a Giwa.
Haka Ummi ba ta tada zancen ba, ko da Yaya Hauwa ta sako sunan Ya Fa’iz cikin hirarmu bana tankawa (wannan shine babban kuskuren da na yi at the first place), ko kuma na kare shi idan Ummi ta so fadin rashin kirki da rashin alherinsa.
Sai lokacin Baban Ummi Alh. Sabi’u ya shigo gidan, Sabi’u Kwangila shi ke rike da (Bamalli Farm) gidan gonar A.B Family dake cikin garin Kaduna, inda ake kiwon poultry da noman kayan marmari. Shi din kuma babban dan kwangila ne na karan kansa.
Daidai gwargwado suna cikin rufin asirin Allah, ba abin da suka nema suka rasa, don ita ma Yaya Hauwa babbar ma’aikaciya ce, principal ce a makarantar Sarauniya Amina.
Mahaifin Alh. Sabi’u shine babban aminin marigayi Abubakar Giwa, idan da wanda za a ce ya yi auren bare, ko ko auren da ba na jini ba to Aunty Hauwa ce, sai dai zumuncin dake tsakani irin tun na kuruciyar nan ne wanda aka zama tamkar jini daya. Ba shi kuma da niyyar yi mata wani abu wai shi KISHIYA, kamar yadda ya fahimci ba a yi sam a zuri’ar A.B Giwa, one-man-one-wife-one-life!
Baba Sabi’u ya zauna gefen Aunty Hauwa ya ce, “Ummi ai mun yi fushi, tafiya ba sallama, dawowar ma sai da muka ci arzikin Zanirah, na tabbata da ba ta zo Kaduna ba ke da Fa’iza ba za mu ganku ba”.
Ummi ta ce, “Don Allah Baba ka yi hakuri, wallahi ziyarce-ziyarcen ne ya yi mana yawa”.
Ya ce, “Ai dole duk inda hakuri take in je in sayo ta in hadiya. Ya ya jarrabawa? Ta nawa-nawa aka yi?”
Ummi cikin doki tace, “Wallahi Baba ta ashirin da daya na yi”.
Ya yi salati ya ce, “Allah ya yaye miki wautar da ke kanki Ummi, wallahi ki kama kanki, ki nutsu ki shiga cikin taitayinki, lokacin abu ayi shi in ya wuce ya wuce kenan”.
Ummi ta bata rai ta ce, “Baba na fa yi kokari na dauka za ka yaba min ne, a primary 40 fa nake yi”.
Ya ce, “To da dan dama-dama sai a kara dagewa”.
Washe gari da yamma Baban ABU bayan ya taho office gidan ya biyo har da kanwata Walida da Abdallah a bayan motar.
Baba Sabi’u ya yi mana provision sosai, har da Zanirah da ba ta nan bai ware ta ba. Sayayyar da ya yi mana ko da Yaya Aliyu zai kara sai dai ya kara kadan.
Muka nufi Zaria cike da farin ciki. Ita kanta Ummi sai na ga tana wani nishadi da annashuwa na musamman, na ce, “Yar banza ashe kina son su Yaya Hauwan?’
Ta ce, “To Fa’izah akwai wanda bai son mahaifan shi ne?”
Na ce, “Ba gaki nan ba, sai an miki dabara za ki gun iyayenki”.
Ta ce, “To ke kuma fa?”
Na ce, “Ai ni dole ce tasa na barsu kema kin sani”.
A gidanmu Momi na kicin tana girki muka yi mata sallama, ta washe baki tana yiwa Ummi sannu da zuwa ban da ni. Na ruga na rungume kugunta na ce, “Momi ni bakya nemana ko?” Muryata kamar zan yi kuka
Ta yi ‘yar dariya dauke da wata irin matsananciyar kauna cikin kwayar idanunta, ta ce, “In neme ki in miki me? Su Walida basu ishe ni ba kenan?”
Sai a lokacin na ga cikin Momi ya zama kato ya turo zani har baya kulluwa, na ce, “Momi haihuwa za ki yi?”
Ta ce, “Me kika gani?”
Na ce, “Cikinki na gani ya kumbura suntum”.
Ta yi tsaki ta fice ta bar min kitchen din tana cewa da Ummi ta kashe mata heater din ruwan zafi mu fito mu rufo kofar kicin din.
Walida ta zo kunnena ta rada min cewa, “Baba ya ce kanwa ko kani Momi za ta haifowa Kausar”.
Muka kyalkyale da dariya. Dariyarmu ce ta sata juyowa ta dube mu, ta girgiza kai tana murmushi, na san sha’awa muka ba ta. A kullum ni da Walida kamar ‘yan biyu muke, domin Walida akwai manyan barage, sai dai ita fara ce tas ni kuma ina da duhu.
Da ganin Walida ka san za ayi babbar mace mai babban jiki nan da ‘yan shekaru, ba mai cewa Abdallah ya girme mata da shekaru dai-dai har uku, don ni kaina ta dara ni jiki da tsaho. Haka yadda muke kaunar junanmu duka abin sha’awa ne wurin Mominmu da ta haife mu ma balle ga sauran al’umma.
Duk kawaici irin na Momi a wannan hutun na fuskanci ta ji dadin zuwana, domin ban taba kai wa irin tsahon wannan lokaci ban je ba. Kwananmu biyar muka juyo Giwa da tarin tsarabarmu na tafiya makarantar kwana.
A can muka tarar da Zanirah ta riga mu dawowa tuntuni. Washe gari Yaya Aliyu ya mai damu makaranta, amma duk da kayan da muka samo bai rage komai ba a sayayyar da ya saba yi mana, bai fasa komi ba.
To haka rayuwa ta ci mana gaba tsakanin gida da makaranta. Duk burin iyayenmu ya ta’allaka ne a kanmu mu ukun nan da burin gina mana ingantacciyar rayuwa, kasancewar mu ‘yammata matasa kadai dake gabansu.
Kauna ce muke gani daga kowanne bangare na iyayenmu, gata na duniya babu irin wanda bana gani daga iyayenmu, da kakarmu Hajjah da babban Yayanmu Aliyu Haidar.
[6/3, 4:12 pm] Takori: Wannan ne dalilin da yasa muka kara zage damtse don mu fita kunyarsu mu ba mara da kunya, mu nuna musu ba a banza suke wahalar da suke yi damu ba, we will insha Allah make them to be proud of it ta hanyar kara zafafawa kawunanmu da karatu.
Sai dai gatan da ake nuna mana baya shafar tarbiyyar da muka taso a ciki, muka gada iyaye da kakanni, muka kuma tashi muka ga ana yi cikin gidanmu tuntuni.
Ta fannin Yaya Aliyu, ya kara zage damtse da kokarin ganin na kara hazaka sosai da hikima da basira irin nasa. Ba zan manta ba a second term (zango na biyu) da na kai masa sakamakona na yi na shida, ya nuna min bacin rai sosai, ya daina kula ni, ya daina shiga sabgata, ko kallon inda nake ya daina. Ya daina sayo min gasasshen naman da ya zame min kamar taba.
Maimakon hakan duk ya koma yiwa Zanirah wadannan abubuwan a madadina, ita da ta kawo (second position), duk na bi na damu, na shiga cikin kunci da takura na babu gaira babu dalili.
Wannan ne ya zaburar dani na takurawa kaina da karatu a zango na gaba, iyakar iyawata na kawowa Yaya Aliyu (3rd position out of 60). Yaya Aliyu ya daga ni ya yi sama yana juyi dani a falon Hajjah, kayan dadi da nama kuwa sai da Hajjah ta yi ta fada tana zai sangarta ni, in na auri wanda ba shi da halin ciyar dani nama kullum fa? In shiga raina abin da ya kawo mani?”
A zangon farkonmu na sabon aji JSS 2, su Momin ABU, Maman Kaduna da Yaya Hauwa, Aunty Zainabu da matar Baba Barau Aunty Marwa, da matan su Baba Sadi duk suka yo Bus guda suka kawo mana ziyara.
Momin ABU rungume da sabon baby dinta kyakkyawa kamar Baban ABU, na rungume shi na rasa inda zan sa kaina don farin ciki. Bakina kamar ya yage don fara’a ina rungume da babyn, na ce, “Wai ya ya sunansa Momi?”
Ta ce, “Ban sani ba, ni fa ba wurinki na zo ba Aku sarkin magana”.
Na yi narai-narai da ido kamar zan yi kuka. Yaya Hauwa ta ce, “Rabu da ita Fa’iza, sunan shi Baban Kaduna (Mukhtar) shi kenan?” Na ce, “To, Ya Hauwa ya zamu ke kiran shi?” Ta ce, “Kowa a gida yana ce mishi ‘WALID”. Dadi ya rufe ni, na ce, “Yeh! Mun samu Waleed da Waleeda”.
Ta fannin Fa’iz karatun Diploma a Kaduna Poly ya sha masa kai, a kokarinsa na hattama (ND) wato National Diploma. Fa’iz wani irin mutum ne da baya son karatun boko sam. Diplomar ma sai da suka takura masa su Baban ABU suka bude mishi wuta, don bayan kammala sakandire dinshi a Madina kin ci gaba ya yi, kai dai barshi da tukin mota.
Duk wanda ke son zuwa unguwa Fa’iz ne direbansa, ba sai ka roka ba shi zai roke ka ka ba shi key din mota ya kai ka. Babu yadda bai yi ba Baba Muntari ya ba shi mota ya ki, don ya ce tukin mota ne yake hana shi karatu don haka duka bus-bus din A.B Estate mukullan su yana hannun Fa’iz.
Kowa da (nature) dinsa, kowa da kaddararsa, to “tukin mota shine kaddarar Fa’eez Mukhtar Abubakar Giwa”.
Yana kwanan makaranta ne a Kad Poly don haka yawancin hutun da muke zuwa muna samun sa’ida. Week end kawai yake zuwa Giwa ya koma lahadi, don haka marorinmu sun sarara cikin shekarun nan.
Wannan hutun da muke zangonmu na karshe na aji uku na karamar sakandire (JSS.) mun dukufa karatun jarrabawar (placement). A wani dare a hostel na dubi Ummi wada ke nazarin wani littafin Islamic Studies na B. Aisha Lemu (For Juniors) na ce, “Ummi kin san tunanin da ya zo min kuwa?”
Ta ce, “A’a, sai kin fada”. Tare da rufe littafin da ke hannunta.
Na ce, “Wallahi tunani na yi, gara mu hada baki mu ki makarantar nan haka. Babu mai tunawa damu, babu mai zuwa mana a kan kari ko akai-akai, komai mune karshe. In ba don ma Yaya Aliyu da ke zuwa duk wata ba, ai da mun kade.
Kina da masaniyar cewa Zanirah duk sati sai an je mata an kai mata girkin Hajjah da dambun nama, gaskiya ni ba zan dawo ba”.
Ummi ta ce, “Ni babu ma abin da ya fi ban haushi irin ranar hutu, kullum mune karshen dauka bayan yunwa ta gama kwakwale mu”.
Na ce, “Abin da nake so ki gane kenan, kawai mu bude wuta mu ce mu sai Sarauniya Amina (Queen Amina College Kaduna) inda Yaya Hauwa ke aiki. Makaranta ce ta hazikai kwarai, Aunty Hauwa ta taba gaya min dan JSS 2 a Queen Amina zai iya rubuta Formal Letter ba tare da kuskure ba, duk da ba ta federal govt. ba ce”.
Ummi ta ja numfashi ta ce, “To shi kenan, sai mu bi ta kan Yaya Aliyu shi kadai zai yi mana wannan kokarin, kuma shi kadai ne zai mara mana baya, amma cewa za’a yi don muna son kusa da gida ne kawai”.
Na ce, “Ai Allah ya ga zuciyata, ni dai abin tarihi da alfahari ne a gare ni a ce na zamo daya daga cikin daliban makarantar nan mai tsohon tarihi”.
Ranar hutu muka shiga sallama da kowa kamar har mun tabbatar ba zamu dawo din ba. Bamu bar ko tsinkenmu ba, mune har da amsar address din wasu daga cikin ‘yan dakinmu da ‘yan ajinmu wadanda aka saba da juna tsayin shekaru uku.
Yaya Aliyu ya ga kaya cancarakas! Har da su loka da katifu da filallika, ya ce, “Ku lafiya? Ina za ku da wannan kayan?’
Muka kyalkyale da dariya ganin yadda ya razana, muka shiga danna kaya a but muna fadin “Mun yi graduation ne Yaya Aliyu”.
Ya ce, “Aure za ku yi?”
Muka hada baki wajen cewa, “Eh! Yaya makaranta ta ishemu aure muke sooooo!”
Ya zuba hannaye a bannet din motarsa yana fadin, “La’ilaha illallahu……”
Na ce, “Muhammadur rasulillahi…..”
Ummi ta ce, “Sallallahu alayhi wasallam”.
A kan hanya muke yi masa bayanin shawarar da muka yanke. Ya ce, “Ke dai Fa’iza ko dai don ki dinga cin abincin Aunty Hauwa ne?”
Na ce, “Wallahi a’a Yaya Aliyu, kawai ina so na zamo daya daga shahararrun daliban Sarauniya Amina wadanda tarihin Najeriya ba ya mancewa dasu (Old Student of Queen Amina College Kaduna)”.
Ya ce, “I trust you my dear sissy”.
A falon Hajjah Yaya Aliyu ya ta da zancen,ranar da muka kwana uku da komawa. Bashir da ya zo daga Kaduna ya ce, “Gaskiyar Fa’izah, don ko wannan jelen daga Giwa zuwa Gusau-Gusau zuwa Giwa ba karamin wahala bane”.
Fa’iz ya ce, “Wane irin wahala Yaya Bash? Tunda Allah ya hore abin da za a sayi man fetir din da lafiyar da za a tuka motar ba shi kenan ba? Kawai dai Fa’izah jakar yarinyar nan ka san ba son karatu take ba shine ta zuge Ummi don ita ma ta maida ta jaka kamar ta, amma ta ya ya za a ce wai Govt. School ta fi ta federal Govt. Na san don su dinga ganin Aunty Hauwa ne kurum..”
Aliyu ya yi saurin katse shi da cewa, “Ban tari hanzarinka ba Fa’eez, ban kuma ce Fa’eezah mutum ce ba jaka ba ce tunda uwarta ba A.B ba ce, don haka Fa’eezah ba mutum ba ce. Amma da ka ce wai don su dinga ganin Aunty Hauwa ne a kan me? Shin watanni nawa suke sharewa ma a nan garin ba tare da sun ziyarce ta ba ma sun taba damuwa? Ko ka taba jin tsakanin Ummi da Fa’iza wata ta taba tambayata yaushe zamu je wajen yaya Hauwa? In da ka ce Maman Kaduna to wannan sai in yarda”
Fa’iz ya kyabe baki ya ce, “Kai ai Yaya Aliyu ai dama kullum kana bayan Fa’izah, ba ta taba yin ba dai-dai ba ka kwabe ta, komi ta yi, duk hukuncin da ta yi dai-dai ne a wurinka, alhali she’s (empty-mindend)”.
Ya ce, “Yes! Fadi da babbar murya ina bayan Fa’ia a kullum, domin da ka ki da ka so FA’IZAH yarinya ce mai tunanin kanta, hikima da kaifin basira, da wuya tunanin ta in an auna shi za a ga rashin hikima a cikinsa. Kuma da kake cewa wani wai Allah ya hore kudin man fetir, to don Allah in tambaye ka, shin ka taba kashe kwandala ka sayi man ka zuba a mota ka kai ko ka dauko Fa’iza daga Gusau ko da sau daya ne? Ka taba kashe lokacinka ko da minti talatin ne ka je ka gano Fa’iza da Ummi a Gusau?
Amma Zanirah! Ka gaya mani don Allah, sau nawa kake zuwa mata visit per-term? Ko ko ka taba kawo kwandala ka basu ka ce su sayi sabulun wanka a makaranta? Amma Zanirah sau nawa kake sayen kaya ka kai mata Fa’iz! A wane dalili don Sun nemi sauyin makaranta za ka sanya baki, don haka ba damuwar ka ba ce bai shafe ka ba ina fatan ka gane?’
Fuskar Fa’eez ta yi jawur da wannan wankin babban bargo da Yaya Aliyu yai masa, ya ce, “Amma ka san ni ba wani aiki nake ba baya ga karatu, ina zan nemo kudin da zan ke musu provision har su uku, kuma su suna da nisa?”
Yaya Bashir ya ce, “Line perfect, wannan karatun naka ne kake kiran shi karatu? Wai National Diploma, amma a hakan ina kake nemo wanda kake yiwa Zanirah? Ina kake nemo wanda kake dinka sabuwar shadda duk sati? Tukunna ma, ina kake kai rabonka da ake baka na A.B family duk wata? Ban ga amfanin mutum ya tsaya yana faman cacar baki da mutumin da bai san ciwon kansa ba irin Fa’iz Bamalli….”
Hajjah ta zaburo ta ce, “Ku kun san Allah ku kiyaye ni, haka kawai kun sa min miji a gaba kuna tsiga kuna tsattsaga kamar ku kuka haifi Fa’izar da Ummin? Sai ku bari in ya zo ya ce muku yana son daya daga cikinsu sannan ku yi masa wannan gore-goren naku”.
Yaya Aliyu ya ce, “Ai shima baya fara ba, baya soma ba Hajjah, Ina! Ai alamar karfi yana ga mai kiba, kuma abin da ka yi shi za a yi maka. Makaranta ce ni Ali zan canza musu, zan ci gaba da kula da hidimarsu duka ba zan bambanta ba, ba zan fasa ba, don ni irin nawa ZUMUNCIN KENAN duka daya ake, A.B abu guda ne bana jikin-jikina kawai ba, in har ina da iko sai in ko bana numfashi Hajjah”.
Ta ce, “To Allah ya ba da sa’a, ga fili nan ga mai doki”.
Fa’iz ya ce, “Sai sukuwa Hajjah”.
Yaya Aliyu ya danna mai harara ya yi ficewarsa yana murmushin tura haushi.

****
Ina toilet ina wanka na ji landline din Hajjah na ta faman (ringing) babu wanda ya dauka ta yi ta ruri har ta katse, ta sake kama wani sabon kukan har tana neman ta sake katsewa. Cikin hanzari na ja tawul na daura duk jikina kumfa na fito falon aguje na dauki wayar na amsa da sallama.
Sai ga Ya Fa’iz ya sanyo kai falon, cikin captan na makubar shadda Hilton, ya yi shar kamar ango sabon aure. Shigowar tashi da tunanin yanayin sutturar da nake ciki ya sanya ni rawar kafafu tare da sarkewar harshe wajen amsa sallamar.
Muryar Maman Kaduna ce ta ce, “Fa’izah ga direba nan na turo yanzu ku biyo shi dukkanku tafiya zamu yi Kano gidan Rabi”.
Na yi tsalle na dire na saki ihun murna, na ce, “To Mama”. Na ajiye wayar amma saboda rawar da hannuna ke yi na ajiye shi ba dai-dai ba.
Dagowar nan da zan yi muka yi ido hudu da Fa’iz yana yi min wani irin asirtaccen kallo da shi kadai ya san ma’anarsa, sai dai na nemi kibiyar kiyayyar dake cikin idanun na rasa. Kallo ne na kurulla wanda ya wuce gejin kallon addini. Na tuna a yanayin da nake na saki wani dogon tsaki na juya na shige dakinmu, na shige toilet na rufe na ci gaba da wankana.
Bayan na kammala na fito ina muttsika mai a fatar jikina (Norwegian Formula). Su Ummi suka shigo suna ta hira da kwasar dariya, na ce, “Ku don Allah mu shirya ga direba nan Mama ta turo zai debe mu zuwa Kaduna, daga nan mu tafi Kano wajen Ya Rabin Yaya Muftahu”.
Nan su Ummi har da tsalle aka fada wanka, Zanirah na hada mana kaya cikin (luggage).
Hajjah ta shigo daki ta ce, “Ku kuma shirin me kuke haka kamar za ku tashi sama?”
Na ce, “Hajja Kano zamu”.
Ta ce, “Kano? Wajen autata amma shine baku gaya min da wuri na tanadi tsaraba ba?”
Na ce, “Hajjah muma yanzu-yanzun nan Mama ta yo waya ta gaya min na gaya musu, amma na san ita Maman za ta yi tsaraba ai”.
Muka sha doguwar riga mai rubi biyu ‘yar Oman (tsarabar Baba Sadi ne ta Hajjin Bara), nawa baki da ratsin maroon, na Ummi baki da bula-bula mai hasken sararin samaniya, na Zaneerah ja da baki, muka debi ‘yan kayan da zamu butaka cikin travelling bag.
Kamar jira yake mu kammala, malam Garba direban Maman kaduna sai ga shi ya aiko su Abba ya zo mu fito.
Mun shiga mota Hajjah na daga mana hannu, nice a gaba su Ummi a baya, sai ga Yaya Aliyu ya fito daga gidansu ya ce, “Sai ina kuma ‘yammatan Hajjah?’
Na ce, “Sai Kano”.
Ya ce, “Kano? Gaskiya Fa’iza ban yarda ba, na ji an ce samarin Kano kwarraru ne wajen fashin mata”.
Cikin mamaki na ce, “Matar wa to za su kwace?”
Ya yi hanzarin gyara zancensa da cewa, “Ke dai kada ki kula maza a Kanon, Idan Baban ABU ya ji kin yi saurayi zai gayawa Hajjah ne ayi gaggawar yi miki aure ke da su Ummi, ba zai bari ki yi Sarauniya Amina ba”.
Su Ummi suka kyalkyale da dariya (ban da Zanirah). Na ce, “To na ji ba zan yi ba, amma su Ummi su yi?”
Ya kada kafada ya ce, “Eh, ba komai su suyi, ai kinga su sun girme ki. Baki ga Ummi ta yi biyunki ba”.
Malam Garba ya ja mota muka wuce muna mishi dariya ban da Zanirah da ta yi fuskar shanu tana ta sakin tsaki, to wa take yiwa? Allah masani.
Da muka isa Kaduna already Mama ta shirya ita da Junior, bamu bata lokaci ba sauran yara suka yo mana rakiya bakin mota da kayan Mama Kano ta diba.
Kusan karfe biyar na yamma muka iso Kano, unguwar da su Anti Rabi suke wai ita Gadon Kaya. Unguwa ce da ta tara duka masu karfi, masu karamin karfi, ‘yan kasuwa kawo ‘yan boko babu irin rukunin mutanen da ba za ka taras a unguwar ba.
Duk da babu inda ban sani ba a Kaduna, ban ga kyakkyawan gari mai albarkar al’umma irin Kano ba. Gidan su Aunty Rabi yana ‘Yarda Avanue.’ Mama ke yiwa Malam Garba kwatance har kofar gidan.
Abdul-Rahim dan Aunty Rabi muka fara gani suna wasan kwallo shi da wani yaro dan makotansu, duk da bamu san shi ba, amma tsagin mallancinmu da karan hancin sun tona shi, muka kama shi muka rungume.
Aunty Rabi ta fito da gudu ta makalkale Mama kamar wata karamar yarinya, tana lale Maman Kaduna, lale da ‘yan Giwa, lale da ‘yammatan Hajjah.
Ta yi mana jagora zuwa falonta, Yaya Muftahu ya fito daga nashi dakin shima yana mana marhaban, nan muka ga yadda ake karrama bako, ko da jini ne ba bako ba.
Kwananmu daya washe gari suka kwashe mu don nuna mana Kano ciki da bai dinta, duka kofofin nan, Kansakali, da Kabuga, Gadon Kaya, Kofar Ruwa, Duka Wuya, Dan Agundi, Kofar Famfo da Na’isa babu wadda bamu ratsa ta cikinta ba mun daga kai mun karanta sunan ta ba. Kofar Nassarawa, Kofar Mata.
Manyan wuraren tarihin Kanon Dabo irin su Gidan Makama (Museum), gidan Dan Hausa, Dutsen Dala da Gwauron Dutse, Gidan Zoo, Gidan Sarkin Kano da Fadar Masarautar Kano, har gidan Tsumburbura dake kan Dutsen Goron Dutse.
Haka manyan shopping malls din Kano babu wanda Yaya Muftahu da Aunty Rabi basu kai mu mun ciko ledoji ba, tun daga Sahad, Country Mall, Well Care, Grand Square, Jifatu da Ado Bayero Mall.
Lallai na yarda Kano ta amsa sunanta ta Dabo-ci-gari, yaro ko da me ka zo an fika. Mune har gidan Zoo da gidan Makama Museum. Sannan ranar juma’a mika ya da zango a fadar Sarkin Kano Alh. Ado Bayero muka yi gaisuwa ga Dabon Kano, duk da bai sanmu ba, ranar juma’a ya ware ta yana amsar gaisuwar talakawansa Allah ya yi masa rahma (amin).
Gaskiya mun ji dadin ziyararmu Kano fiye da duk wani gari da muka taba zuwa. Ko da yake mu dama duk yawon namu iyakacinshi Kaduna da Zariya, don haka zuwan mu Kano da kwanaki uku kacal da muka yi tare da Aunty Rabi da iyalinta ba karamin dadinsa muka ji ba.
Bayan mun dawo Yaya Aliyu ne ya tsaya ya sama mana gurbi a Queen Amina, duk da Yaya Hauwa ta so hanawa Hajjah ta ce ta kyale mu. Muka tattara muka koma muka fara karatu babu kama hannun yaro.
A hutun karshen zangon karatu na karshe na aji hudu da muka zo, Fa’iz yana makaranta ya kama daki a cikin makaranta. Don haka na saki jiki nake rayuwata cikin walwala da nishadi.
Ranar wata asabar Baban Kaduna ya zo gidan da maraice, ina uwar dakin Hajjah ina shirya mata kaya cikin (wardrove), ita kuma tana falo tana sallar walha na ji sallamar Baba Muntari.
Hajjah ba ta amsa mishi ba, nima ban amsa ba kamar wadda aka dinkewa baki. Ina jin shi yana waya da Baba Barau, Sadi, Sadisu, Na’ibi, Ibrahim yana fadin duk su hallara falon Hajjah tunda Asabar ce kowa yana gida.
Na ci gaba da abin da nake yi amma daga inda nake ina iya juyo hucin Baban Kaduna da ajiyar zuciyar da yake yi akai-akai. Ba a jima ba suka shiga shigowa daya bayan daya da sallama yana amsawa a wahale.
Zuwa lokacin Hajja ta idar suna ta gaggaishe ta tana amsawa. Sannan ta dubi Baba Muntari da kulawa da kauna ta manyantaka, ta ce, “Wa ya tabo Muntari ne? Wannan sammako da taron gaggawa haka?”
Baban Kaduna bai tanka ba ya ciro takarda cikin breif case dinsa ya mikawa Baba Na’ibi, Baba Na’ibi ya karanta ya mikawa Ibrahim, Ibrahim ya mikawa Barau, Barau ya mikawa Sadi, Sadi ya mikawa Sani, Sani ya mikawa Salisu, dukkansu suka hada baki suka ce da Hajjah.
“Takardar withdrawal ce (kora daga makarantar Fa’iz Abubakar Mukhtar) daga Polytechnic a bisa hujjar rashin zuwa aji kwata-kwata, rashin contineous assessment (CA), sai za ayi jarabawa kawai yake zuwa. Idan kuma ya je yadda aka ba shi answer sheet haka yake ajiye ta baya iya rubuta komi a ciki, sai sunansa da registration number. An dora shi a kan (probation) tun shekarar baya bai gyara komai ba”.
Duk suka yi shiru suna sauraron cewar Hajjah. Ta jima ba ta yi magana ba, sai daga bisani ta ce, “Ba zan ce komai ba sai na yi magana da Hafizin”.
Baba Muntari ya zo iya wuya, ya ce, “Ki gafarceni Hajja, duk lalatar da Fa’iz ke yi don ya samu faragarki ne. Na yi na yi a daina bai wa Fa’iz mota kin ki. Ba shi da aiki sai tukin mota da gyaranta in ta lalace, duk kanikawan garin nan sun san Fa’iz, in ya ce miki yana makaranta to yana tashar mota.
Jiya-jiyan nan (C.I.D) din da nasa ya dinga bibiyar min shi tun lokacin da ya ce miki ya kama daki a makaranta jikina ya bani ba haka kawai ba, don mutumin da karatun boko bai dame shi ba me ya kai shi tarewa a makaranta? To rahoto ya zo min cewa, Fa’iz ba a makaranta ya tare ba yana Kaduna Express (tashar motar Kaduna) ya zama direban peageout da express masu zuwa gari-gari ba ya makaranta…..”
Gaba daya suka dauki salati har ita Hajjah. Ban san sanda dariya ta kubuce min ba, na yi hanzarin shigewa toilet na sheka abata na more. Ban dai ji karshen tattaunawar tasu ba sai fitar su bayan sunyi mata sallama. A raina na ce, hakki ba karya bane. Ina zaace hakkina ba zai lalata Hafizin Hajjah ba.
Washe gari ina wanka Fa’iz ya shigo falon Hajjah, jikina duk kumfa amma haka na kwara ruwan na fito kar labari ya wuce ni, ina ji Hajjah na cewa, “Ubanka gata yake maka, kyakkyawar rayuwa yake so maka ba wani abu ba…..”
Ina jin sanda yake ce mata, “Hajjah ina da matsala ne, hannuna kyarma yake duk lokacin da na rike biro. Hajjah bana iya rubutu”.
Abin da ban taba ji ba a duniya, wato shesshekar kukan Fa’iz. Ya ci gaba da cewa, “Hajjah ko wacce makaranta ce na yarda a kaini, amma kada a rabani dake. Ba zan iya rayuwa bakya kusa dani ba Hajjah. Akwai wata makarantar irin ta ai a nan Zariya a kai ni mana. Wallahi na yarda zan je, amma ni bana son in yi nisa daku ko kadan, don Allah ki taimake ni Hajja, ke kadai ce za ki iya lankwasa shi”.
Hajjah ta dauki carbinta tana kokarin ficewa daga dakin kada ya karasa karya mata zuciya. Hajjah Hadija da Hafizinta Fa’iz (Abubakar) sai Allah.
Cikin dauriya ta ce, “Na gama maganar nan dasu tuntuni Fa’iza za ka Rasha (Russia) kana so ko baka so. In kuma ka isa, je ka ce dasu baka so ba za ka ba. Sun ce kasashen da suka ci gaba ba a yin rubutu da biro ya yin duk wani abu da ya shafi karatu, tafawa ake a computer (typing). Tunda dai ba ni na kawo maganar nan ba Ubanninka ne, to don Allah ka shafa min lafiya”.
Shiru Fa’iz ya yi yana tsane hawayen idonsa da hankici. Abun duniya duk ya bi ya dame shi. Ya san yau an canza masa Hajjansa, ‘ya’yanta sun gama yi mata famfo, kuma ya santa kaifi daya ce, tunda ta ce haka ba za ta taba canzawa ‘ya’yan nata ra’ayi ba.
Shi kam bai son ya tafi ne ba don komi ba sai don yarinyar nan Fa’izah ‘yar Maimuna za ta yi farin ciki ta sakata ta wala a gidan, don ya tabbata shine kadai matsalarta a zaman gidan. Shi kuma a duniya mai adawa ne da farin cikin Fa’izah, in da abin da ya ki jini a duniya to ya ga Fa’iza cikin walwala a gidan nan.
To wai shin meye dalili? Me yasa ya tsane ta kamar ba jininsa ba? Me ta yi masa ya tsane tan? Meye laifin ta? Meye aibunta? Me take yi wanda bai so? BAI SANI BA! Tabbas akwai katuwar (?) alamar tambaya cikin kwakwalwa da zuciyarshi game da yarinya FA’IZAH A.A. GIWA.